محمود خیامی، چهره‌‌ی تا ابد ماندگار تاریخ خودروسازی ایران که بود؟

محمود خیامی، بنیانگذار ایران ناسیونال، روز نهم اسفند ماه امسال در سن ۹۰ سالگی درگذشت.
کسی که نامش با ایران‌ ناسیونال و پیکان همراه است و همواره او را به عنوان یک خیر و نیکوکار نیز به یاد می‌آورند.
محمود خیامی، متولد دی ماه سال ۱۳۰۸، فرزند حاج سید علی‌اکبر خیامی و اصالتا مشهدی بود.
زندگی پرماجرای محمود خیامی با مصادره کامیون‌های پدرش توسط ارتش اشغالگر روس در جنگ جهانی دوم آغاز شد.
پدرش بعد از مصادره اموالش به تعمیر کامیون روی آورد.
سال ۱۳۲۸ محمود به همراه برادرش به تهران آمد.
با خرید اقساطی زمین در جاده کرج، وارد راهی شد که به یکی از بزرگترین صنایع روز ایران می‌رسید.

کارخانه ایران ناسیونال دوازدهم مهر ماه سال ۱۳۴۱ با سرمایه ۱۰ میلیون تومانی در تهران متولد شد.
کارخانه با تولید اتوبوس از ۲۸ اسفند سال ۱۳۴۲ رسما شروع به کار کرد.
خیامی‎ها سال ۱۳۴۵ با شرکت بریتانیایی تالبوت قرارداد بستند.
در پی قرارداد با تالبوت، در اردیبهشت ماه سال ۱۳۴۶تولید پیکان با ظرفیت تولید ۶۰ هزار دستگاه آغاز شد.
بعدها رقم تیراژ تولیدی به دو برابر رقم اولیه یعنی ۱۲۰ هزار دستگاه رسید.
بعد از ۷ سال، ایران ناسیونال اعلام کرد که سرمایه شرکت بییش از ۱۲ برابر شده‌است.
ایران ناسیونال از نظر کیفیت و کمیت تولید در ردیف بزرگترین خودروسازان قاره قرار گرفت.
بر اساس آمارها، فروش این شرکت از سال ۱۳۴۵ تا ۱۳۵۳ به ۹۱ میلیارد تومان رسید.

در سال ۱۳۵۲، ایران ناسیونال خودکفایی در تولید قطعات یدکی را در راس برنامه‌هایش قرار داد.
در همین راستا شرکت‌های بلبرینگ، پیستون، ایدم تبریز، شرکت رضای ریخته و ریخته‌گری تاسیس شدند.
در سال ۱۳۵۳ با افزایش قیمت نفت و درآمدهای ارزی شرکت ایران ناسیونال تصمیم به تولید خودروهای برند پژو به منظور حفظ بازار گرفت.
در همین سال سهام شرکت وارد بورس شد و ۴۵ درصد از سهام آن به بورس واگذار شد.
از سال ۱۳۴۶ تا سال ۱۳۵۷ پیکان در مدل‌های مختلف از جمله تاکسی، کار، لوکس، پیکان جوانان، استیشن و وانت پیکان تولید و عرضه شد.
در همان هنگام شرکت ایران ناسیونال، اتوبوس در مدل‌های اتوبوس ۳۰۲ شهری، بیابانی، سوپرلوکس، مینی‌بوس و اتوبوس آمبولانس را هم تولید می‌کرد.

برادران خیامی بعدها کارگاه ساخت صندلی را نیز احداث کردند.
کارگاهی که بعدها تبدیل به نخستین کارخانه بزرگ مبل سازی ایران به نام مبلیران شد.
پس از آن محمود خیامی با کمک گروهی دیگر از سرمایه داران ایرانی بانک صنعت و معدن و فروشگاه‌های زنجیره‌ای کروش سابق (قدس فعلی) را بنیان نهاد.
کمی بعد برادران خیامی از هم جدا شدند و شرکت ایران ناسیونال برای محمود خیامی ماند.
پس از آن سید محمود سودای گسترش ماشین سازی و گرفتن بازارهای جهانی را در سر داشت.
در سال ۱۳۵۶، شرکت ایران ناسیونال اعلام کرد پیکان را از خط تولیدش خارج می‌کند، با شرکت پژو وارد شراکت می‌شود و تولیداتش را به کشورهای دیگر صادر می‌کند اما قبل از انجام کار و همزمان با وقوع انقلاب اسلامی

بعد از انقلاب اسلامی ایران ناسیونال مصادره شد و به ایرانخودرو تغییر نام پیدا کرد.
حاج محمود خیامی، دستگیر شد.
اموالش مصادره شد، همه دارایی‌هایش از جمله حساب‌های بانکیش مسدود شدند.
در پی وقوع چنین اتفاقاتی، محمود خیامی از کشور اخراج شد و به لندن مهاجرت کرد.
خیامی معتقد بود اگر روند فعالیت شرکت به شیوه خودش ۸ تا ۱۰ سال دیگر ادامه پیدا می‌کرد، ایران دیگر نیازی به صنعت نفت نداشت و از وابستگی به اقتصاد نفتی نجات پیدا می‌کرد.
خیامی تلاش‌هایش در ایران را به درختی پر بار تشبیه کرده که ریشه‌هایش را زده‌اند.
درختی که دیگر نه در زادگاهش بلکه در غربت، بار دیگر ریشه دواند و ثمره داد.
خیامی نماینده شرکت خودرو سازی بنز و چند برند دیگر صنعت خودرو سازی در اروپا شد و حتی سرپرست هیئت امنای دانشنامه ایرانیکا بود.

امور خیریه نیز مهم‌ترین کارش بود و سال ۲۰۰۰ بنیاد خیریه خیامی را تاسیس کرد.
این بنیاد در کنار فعالیت‌های خیریه در زمینه بهداشت، کودکان و پناهجویان؛ گفت‌وگوی بین ادیان را هم در برنامه خود قرار داده‌بود.
خیامی در سال‌های گذشته و از راه دور ۱۱۰ مدرسه به نام حضرت علی (ع) در روستا‌های خراسان ساخته‌است.
۸ مجموعه بزرگ آموزشی هم به نام ثامن‌الائمه در مشهد احداث کرده‌است.
خیامی ۱۸ مجموعه کار و دانش هم در استان خراسان با هزینه ۱۸ میلیارد تومانی ساخته‌است.
بخش دیگری از ثروت خیامی، به خرید اشیای عتیقه ایرانی در حراجی‌های بین‌المللی اختصاص یافته‌بود.
محمود خیامی سال ۱۳۹۰ به پاس تلاش‌های فرهنگی‌اش نشان سلطنتی بریتانیا را دریافت کرد.
آنچه محمود خیامی در این سال‌ها به دست آورد با آنچه امضا کرد و داد، قابل مقایسه نبود.

اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس جمهور، به استناد ۸ سالی که وزیر صنایع و معادن بود؛ از مصادره ایران ناسیونال به عنوان دردی یاد می‌کند که هنوز آثارش در اقتصاد و صنعت ایران پا برجاست.
پس از مصادره ایران ناسیونال و باقی اموال محمود خیامی، اسناد و نقشه‎‌هایی در گاوصندوق خیامی پیدا شد که نشان می‌داد اسخت کامل سواری باید سال ۱۳۶۰ عملی شده‌باشد.
خوابی که هنوز بعد از ۴۱ سال هنوز تعبیر نشده‌است!
اگر برای تازگی هوا به جای مردان سیاست می‌توانیم درخت بنشانیم…
اما جای مردان صنعت و کار آفرینان را با هیچ چیز نمی‌توانیم پر کرد!