قرارداد سریلانکا و چین درس عبرتی برای دیگر کشورها

سریلانکا همواره متحد چین بوده است. برای درک بهتر این موضوع کمی به عقب برمی‌گردیم. سال ۲۰۰۵، درست در زمانی که ماجرا با رئیس جمهور شدن راجاپاکسا آغاز شد. آن زمان و در سال‌های پایانی جنگ داخلی سریلانکا، این کشور تحت فشار مجامع بین‌المللی بود. به همین دلیل، حمایت چین را برای تامین اقتصادی و شکست تحریم‌های احتمالی نیاز داشت.

با پایان جنگ‌های داخلی و قدرتمند‌تر شدن راجاپاکسا در جایگاه قدرت، خبری عجیب و غیر منتظره با هدف ایجاد نقطه عطفی در جاده ابریشم منشر شد. خبر از این قرار بود که سریلانکا با چین قراردادی به منظور احداث یک بندر تجاری بزرگ در هامانتونا منعقد کرده است. این قرارداد مخالفان بسیاری داشت اما راجاپاکسا مخالفت هند و کشورهای غربی را توجیه اصلی عقد این قرارداد می‌دانست. در همان مقطع زمان واکنش نیویورک تایمز نسبت به انتشار این خبر جالب و چنین بود: “راجاپاکسا چراغ سبز نشان داد و چین سوار بر عرشه شد.“

سریلانکا نخستین وام خود در این قرارداد، به ارزش ۳۰۷ میلیون دلار را تحت شروطی از چین دریافت کرد. شروط چینی در این قرارداد به قرار زیر بود:

• سازنده بنادر، سازمان بنادر چین خواهد بود.
• مناقصه‌ای در کار نیست و کار در اختیار پیمانکاران چینی خواهد بود.

این‌ها یعنی ورود صدها شرکت و هزاران کارگر چینی آن هم به هزینه دولت سریلانکا، اما جالب اینجاست که این تنها خواسته چین از سریلانکا نبود.

نیهال رودریگو، وزیر سابق امور خارجه سریلانکا در این رابطه می‌گوید:

چین می‌گفت به ما بگویید، چه کسی به اینجا می‌آید یا در اینجا توقف می‌کند.

نکته اینجاست، بندر کلمبو بندر اصلی این کشور است که سالانه هزاران کشتی هم در آن پهلو می‌گیرند، اما راجاپاکسا اصرار زیادی بر احداث بندر هامونتانا توسط چین داشت. دلیل پافشاری راجاپاکسا این بود که چین آخرین امید و سنگر برای حفظ حکومتش محسوب می‌شد.

 در سال ۲۰۱۲ راجاپاکسا از چین درخواست وام دیگری به ارزش ۷۵۷ میلیون دلار کرد، اما دیگر خبری از بهره ۲ درصدی نبود و دولت چین وام را با بهره ۶/۳ درصدی به سریلانکا می‌داد. از این زمان به بعد بدهی‌های سریلانکا به چین روز به روز بیشتر و بیشتر و عملا دیگر این کشور سوسیالیست تبدیل به خدمت‌گزاری تمام و کمال برای چین شد. از سویی دیگر، سریلانکا دیگر به پایگاه قدرتمند چین در مقابل هند تبدیل شد.

این روزها برادر راجاپاکسا بر مسند ریاست جمهوری سریلانکا تکیه زده و او نخست وزیر برادرش است و این سریلانکای غرق در بدهی است که ۵۰ درصد بندر اصلی و ۸۵ درصد بندر هامونتا را به چین واگذار کرده است.

در حوزه سیاست بین‌الملل همچنین بخوانید: ۴ سال بازی هوشمندانه کیم با ترامپ