۱۲ تا از بهترین فیلم‌های سینمای ایتالیا

در سال ۱۸۹۶ برادران لومیر که به‌عنوان مخترعان سینما و پایه‌گذاران این هنر و صنعت به‌شمار می‌آیند، برای نخستین بار تصاویری را روی پرده‌ی سینما در شهرهای مختلف ایتالیا به‌نمایش درآوردند و این را می‌توان نقطه‌ی آغاز پیدایش سینما در ایتالیا به‌شمار آورد. سینمای ایتالیا از آن زمان تا امروز تغییر و تحولات بسیاری را، چه در زمینه‌ی محتوا و موضوع و چه در ارتباط با فرم، تجربه کرده و همچنین پیشرفت ابزارهای تولید فیلم بر صنعت سینمای این کشور هم مشابه تقریباً تمامی کشورهای دیگر تأثیرگذار بوده است. در حال حاضر جشنواره‌ی فیلم ونیز یکی از معتبرترین جشنواره‌های بین‌المللی فیلم شناخته می‌شود و برگزاری سالانه‌ی آن خود باعث پیشرفته هرچه بیشتر سینمای این کشور می‌شود. در ادامه‌ی این نوشتار به معرفی ۱۲ تا از بهترین فیلم‌های سینمای ایتالیا پرداخته خواهد شد، فیلم‌هایی از آنتونیونی، فلینی و دیگر کارگردانان برتر تاریخ ایتالیا.

معرفی ۱۲ تا از بهترین فیلم‌های سینمای ایتالیا

۱- زندگی زیباست (Life Is Beautiful)

این فیلم با کارگردانی یکی از سرشناس‌ترین کارگردان‌های سینمای معاصر ایتالیا، روبرتو بنینی (Roberto Benigni) در سال ۱۹۹۷ ساخته شد و در همان زمان توجه بسیاری از منتقدان و مخاطبان سینما را به خود جلب کرد و توانست جوایز متعددی مثل جایزه‌ی اسکار برای بهترین بازیگر نقش اول مرد با بازیگری خود کارگردان، بهترین موسیقی متن برای نیکولا پیووانی و بهترین فیلم غیرانگلیسی‌زبان در سال ۱۹۹۹ و همچنین بهترین فیلم خارجی، بهترین بازیگر نقش اول مرد و جایزه‌ی بزرگ جشنواره‌ فیلم کن در سال ۱۹۹۸ و جوایز معتدد دیگری از سایر جشنواره‌های معتبر سینمایی را از آن خود کند. فیلم زندگی زیباست ۱۱۶ دقیقه است و به زبان ایتالیایی ساخته شده.

فیلم زندگی زیباست معمولاً به‌عنوان یک فیلم کمدی شناخته می‌شود، اما تنها بخشی از قسمت اول فیلم دارای تم کمدی‌ست و بعد از آن ماجرای فیلم به وضعیت یهودیان در جنگ جهانی و رفتارهای خصمانه‌ی نازی‌ها با آن‌ها کشیده می‌شود. گوئیدو شخصیت اصلی فیلم پس از ازسر گذراندن ماجراهای عاشقانه و ازدواج با دختری که عاشق او شده، درگیر مشکلات مربوط به جنگ می‌شود و تلاش می‌کند به فرزندش بیاموزد که انسان‌ها ذاتاً خوب هستند و اگر بد جلوه می‌کنند، به‌خاطر نقشی‌ست که در قالب آن وارد شده‌اند و تمامی زندگی یک بازی‌ خنده‌دار و البته زیباست.

۲- هشت و نیم (۸½)

فدریکو فلینی (Federico Fellini) یکی از بزرگ‌ترین کارگردان‌های ایتالیایی فیلم هشت و نیم را در سال ۱۹۶۳ ساخت و برای ساخت این فیلم نه‌تنها در آن زمان مورد تحسین بسیاری از منتقدان قرار گرفت، بلکه هنوز هم این اثر او در بیشتر فهرست‌های بهترین فیلم‌های تاریخ سینما جای دارد. این فیلم برنده‌ی جوایز متعددی مثل جایزه‌ی اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی‌زبان و بهترین طراحی لباس برای پیرو جراردی شد. فیلم هشت و نیم یکی از بهترین فیلم‌های سینمای ایتالیا و یکی از بهترین فیلم‌هایی‌ست که شخصیت اصلی آن خود یک کارگردان است. این فیلم ۱۳۸ دقیقه است و دیالوگ‌های آن به زبان‌های ایتالیایی، انگلیسی، فرانسوی و آلمانی هستند.

فیلم هشت و نیم یک فیلم کمدی درام درباره‌ی کارگردانی است که با مشکلی که به‌عنوان «سد نویسنده» شناخته می‌شود و مانعی برای خلق آثار جدید از سوی نویسنده است، روبروست. او در طول فعالیت برای ساخت یک فیلم درگیر خاطرات گذشته‌ی خود می‌شود و قسمت عمده‌ی داستان کشاکش بین وضعیت روانی او و خاطراتی که به یاد می‌آورد و تلاش اطرافیان برای از سرگیری کارش است.

۳- دزد دوچرخه (Bicycle Thieves)

دزد دوچرخه در سال ۱۹۴۸ و در زمانی ساخته شد که سینمای ایتالیا یکی از درخشان‌ترین دوران خود را تجربه می‌کرد. ویتوریو دسیکا (Vittorio De Sica) کارگردان این فیلم و فیلمنامه‌نویس اصلی آن است و برای ساخت آن جوایزی مثل بهترین فیلم غیرانگلیسی‌زبان در جشنواره‌ی فیلم گلدن‌گلوب ۱۹۵۰ و همچنین جایزه‌ی افتخاری اسکار برای بهترین فیلم غیرانگلیسی‌زبان را دریافت کرد و از زمان ساخت تا کنون به‌عنوان یکی از بهترین فیلم‌های ایتالیا و حتی از بهترین فیلم‌های تاریخ سینما شناخته می‌شود. این فیلم ۹۳ دقیقه است و به زبان ایتالیایی ساخته شده.

داستان فیلم دزد دوچرخه درباره‌ی مردی‌ست که به‌سختی موفق به خرید یک دوچرخه برای امرار معاش می‌شود، اما کمی بعد این دوچرخه ربوده می‌شود و ادامه‌ی داستان شامل تلاش او و کودک‌اش برای پیداکردن دوچرخه است و در این بین مشکلات و دشواری‌هایی که قشر فقیر جامعه با آن‌ها مواجه هستند هم نشان داده می‌شوند. این مشکلات دست آخر مرد را به جایی می‌کشانند که برای گذران زندگی اقدام به دزدین یک دوچرخه کند، که البته خیلی زود دستگیر شده، اما به‌خاطر رضایت صاحب دوچرخه آزاد می‌شود.

۴- مرگ در ونیز (Death in Venice)

مرگ در ونیز فیلمی با کارگردانی لوکینو ویسکونتی (Luchino Visconti) است که در سال ۱۹۷۱ بر اساس رمانی به همان نام اثر نویسنده‌ی آلمانی توماس مان و البته با اعمال تغییراتی در داستان او ساخته شده است. ویسکونتی خود فیلمنامه‌نویس و کارگردان این فیلم است و با توجه به علاقه و آشنایی‌ای که با موسیقی داشته، در این فیلم از قطعات بسیار مناسبی از هنرمندانی مانند از گوستاو مولر، لودویگ بتهوون و مودست موسورگسکی استفاده کرده است. فیلم ۱۳۰ دقیقه است و در دو کشور ایتالیا و فرانسه ضبط شده و دیالوگ‌های آن به زبان‌های ایتالیایی، فرانسوی، انگلیسی و لهستانی هستند.

این فیلم داستان زندگی مردی‌ست که به‌خاطر توصیه‌ی پزشکان باید از امور روزمره دور باشد و استراحت کند و او هم به همین منظور راهی ونیز می‌شود و ماجراهایی که برای این مرد پیش می‌آیند، از همان آغاز داستان با دیدن مردی شبح‌وار در خیابان شروع می‌شوند. او علاقه‌ای خاص نسبت به یک مرد جوان پیدا می‌کند و ماجرای سفرش در نهایت با مواجهه با شیوع وبا و مرگ‌اش خاتمه پیدا می‌کند.

۵- آمبرتو دِ (Umberto D)

.

این فیلم در سال ۱۹۵۲ به کارگردانی ویتوریو دسیکا (Vittorio De Sica) که درباره‌ی یکی دیگر از فیلم‌های او یعنی دزد دوچرخه صحبت کردیم  – ساخته شده است. آمبرتو د، مثل دزد دوچرخه از فیلم‌های شاخص دوره‌ی نئورئالیسم در سینمای ایتالیا است و به همین خاطر تلاش شده تا جای امکان به زندگی روزمره و واقعی انسان‌ها شبیه باشد. چیدمان عناصر صحنه، دیالوگ‌ها، استفاده از بازیگران غیرحرفه‌ای، شیوه‌ی فیلم‌برداری و نورپردازی و خلاصه هر آن‌چه در فیلم می‌بینید همان فضای زندگی روزمره را دارند. این فیلم ۸۹ دقیقه است و به زبان ایتالیایی ساخته شده.

داستان فیلم روایت زندگی فقیرانه‌ی مردی به نام آمبرتو است که مثل بسیاری از دیگر کارگران موفق به مطالبه‌ی حقوق خود نشده و به‌خاطر فقر در حال از دست دادن خانه‌ی اجاره‌ای محل زندگی‌اش است و به همان خاطر تصمیم به خودکشی می‌گیرد، اما در این بین یکی از بزرگ‌ترین موانع، سرنوشت سگ او پس از مرگ‌اش است.

۶- کسوف (The Eclipse)

کسوف نام فیلمی‌ست که در سال ۱۹۶۲ به کارگردانی میکل‌آنجلو آنتونیونی (Michelangelo Antonioni) ساخته شد و یکی از فیلم‌های سه‌گانه‌ی او شامل ماجرا، شب و کسوف است. فیلم کسوف در جشنواره‌ی کن در سال ۱۹۶۲ جایزه‌ی ویژه‌ی هیئت داوران را به خود اختصاص داد. آنتونیونی خود تحصیل‌کرده در رشته‌ی اقتصاد و بازرگانی‌ست و با فضای بازار بورس آشنا و یکی از نکات جالب درباره‌ی این فیلم این است که زمانی بسیار طولانی از ۱۲۶ دقیقه‌ی فیلم به دادوستدهای سهام در بازار بورس اختصاص داده شده است.

فیلم داستان رابطه‌ی دختری با یکی از دلالان ثروتمند بازار بورس یعنی پییرو، با بازیگری آلن دلون، است و در آن سعی شده ارتباط انسان‌ها در دنیایی که پول حرف اول را می‌زند به‌تصویر کشیده شود.

۷- روکو و برادرانش (Rocco and His Brothers)

این فیلم به کارگردانی لوکینو ویسکونتی، کارگردان فیلم مرگ در ونیز که درباره‌ی آن توضیح دادیم، در سال ۱۹۶۰ روی پرده رفته است. ویسکونتی برای ساخت این فیلم موفق به دریافت شیر نقره‌ای جشنواره‌ی فیلم ونیز و جوایز متعدد دیگری در سایر جشنواره‌های معتبر سینمایی شد. طول زمان فیلم روکو و برادرانش ۱۷۷ دقیقه است و در دو کشور ایتالیا و فرانسه ضبط شده است.

فیلم درباره‌ی خانواده‌ای فقیر است که برای داشتن زندگی‌ای بهتر به میلان مهاجرت می‌کنند. چیرو، سیمون و روکو سه برادر عضو این خانواده هستند که پس از رفتن به میلان هر یک زندگی متفاوتی را در پیش می‌گیرند، اما در این بین تأکید فیلم بر شخصیت و زندگی روکو با بازیگری آلن دلون است که تلاش می‌کند با مهربانی و فداکاری بسیار از برداران خود در هر شرایطی محافظت کند و در این بین خود آسیب‌های بسیاری می‌بیند.

۸- آمارکورد (Amarcord)

آمارکورد یکی از دیگر فیلم‌های فلینی کارگردان فیلم هشت و نیم است که در سال ۱۹۷۳ ساخته شده و توانسته جوایزی از جمله جایزه‌ی اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی‌زبان را کسب کند. طول مدت این فیلم ۱۲۴ دقیقه است و در دو کشور ایتالیا و فرانسه ضبط شده است.

داستان فیلم ارتباط نزدیکی با خاطرات کودکی فلینی دارد و به‌نوعی می‌توان آن را خودزندگی‌نامه‌ی او به‌شمار آورد. این فیلم را می‌توان کمدی-درام دانست که البته با نگاه اول جنبه‌ی کمدی آن بیشتر خود را نشان می‌دهد. از آن‌جا که این فیلم پر از عناصری‌ست که برای مردم ایتالیا نوستالژیک هستند، مسلماً برای آن‌ها جذابیت بیشتری دارد، اما این به معنی کاهش ارزش و جذابیت این فیلم برای مردم سایر کشورها نیست. آمارکورد دارای مضامین سیاسی هم هست و اصلاً بسیاری از عناصر به کار گرفته شده در آن نمادهایی سیاسی هستند.

۹- یوزپلنگ (The Leopard)

یوزپلنگ یکی دیگر از آثار ویسکونتی‌ست که در سال ۱۹۶۳ ساخته شده و توانسته جوایز مختلفی از جمله نخل طلای جشنواره‌ی کن را از آن خود کند. فیلم بر اساس رمانی به همین نام اثر جوزپه تومازی دی لامپه دوزا ساخته شده در آن بازیگران معروفی مثل آلن دلون و کلودیا کاردیناله نقش‌آفرینی کرده‌اند. طول زمان فیلم در نسخه‌های مختلف یکسان نیست، اما حداقل ۱۶۱ دقیقه و حداکثر ۲۰۵ دقیقه است.

داستان فیلم مربوط به سال ۱۸۶۰ در سیسیل و درگیرشدن یک خانواده‌ی اشرافی با جنگی‌ست که در سیسیل در جریان است.

۱۰- نبرد الجزیره (The Battle of Algiers)

جیلو پونته‌کوروو (Gilberto Pontecorvo) فیلم نبرد الجزیره را در سال ۱۹۶۶ ساخت و برای کارگردانی آن برنده‌ی جایزه‌ی شیر طلایی جشنواره‌ی ونیز شد. او گذشته از کار هنری فعالیت‌های سیاسی قابل توجهی هم داشته و مطابق با محتوای همین فیلم رهبری یکی از گروه‌های پارتیزانی علیه فاشیسم در ایتالیا را انجام می‌داده است. او همچنین یکی از دوستان نزدیک ژان پل سارتر از فیلسوفان فرانسوی همفکر خود بوده و همانند او نزدیکی زیادی به حزب کمونیستی که در فرانسه فعالیت می‌کرده داشته است. مدت زمان این فیلم ۱۲۰ دقیقه است و از زبان‌های فرانسوی و عربی برای بیان دیالوگ‌ها در آن استفاده شده.

فیلم نبرد الجزیره همان‌طور که از نام‌اش پیداست داستان نبرد مردم الجزایر برای استقلال از فرانسه است و به‌خاطر مضامین سیاسی و تشویق مخاطبان به شورش اکران آن تا ۵ سال در فرانسه ممنوع اعلام شد.

۱۱- جاده (La Strada)

جاده یکی دیگر از بهترین فیلم‌های سینمای ایتالیا است و معمولاً هم با همان نام ایتالیایی خود یعنی لا استرادا شناخته می‌شود. این فیلم به کارگردانی فیلمساز مشهور ایتالیایی فدریکو فلینی در سال ۱۹۵۴ ساخته شده و آنتونی کوئین یکی از بهترین بازیگران سینمای هالیوود هم در آن ایفای نقش کرده است. فیلم جاده در سال ۱۹۵۶ برنده‌ی جایزه‌ی اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی‌زبان شده و در همان سال تولید هم نامزد جوایز شیر طلایی و نقره‌ای جشنواره‌ی فیلم ونیز شد و جایزه‌ی شیر نقره‌ای این جشنواره را از آن خود کرد و نیز در بسیاری از جشنواره‌های معتبر بین‌المللی برنده‌ی جوایز مختلفی شد. این فیلم ۱۰۴ دقیقه و به زبان ایتالیایی‌ست.

داستان فیلم درباره‌ی مردی‌‌ قوی‌ست که از طریق معرکه‌گیری و اجرای نمایش‌هایی مثل پاره‌کردن زنجیر و مانند آن زندگی و امرار معاش می‌کند، او پس از این‌که نامزد خود را به‌خاطر مرگ‌اش از دست می‌دهد، درصدد برقراری رابطه با خواهر او برمی‌آید و موفق به انجام این کار هم می‌شود. این دو کوچه به کوچه می‌گردند تا با اجرای نمایش پول درآورند.

۱۲- یک روز بخصوص (A Special Day)

اتوره اسکولا (Ettore Scola) در سال ۱۹۷۷ یکی از بهتری فیلم‌های سینمای ایتالیا یعنی یک روز بخصوص را جلوی دوربین برد و برای این فیلم موفق به دریافت بهترین فیلم غیرانگلیسی‌زبان گلدن‌گلوب سال ۱۹۷۸ و جوایز متعددی در سایر جشنواره‌های سینمایی شد. این فیلم ۱۱۰ دقیقه است و به زبان ایتالیایی ساخته شده و سوفیا لورن یکی از شناخته‌شده‌ترین بازیگران تاریخ سینما هم در آن ایفای نقش کرده است.

داستان فیلم درباره‌ی اتفاقی‌ست که در شهر رم پس از دیدار هیتلر و موسولینی برای اتحاد دو کشور آلمان و ایتالیا رخ می‌دهد. زمانی که بسیاری از مردم شهر رم برای تماشای دیدار سران نازی‌ها و فاشیست‌ها به محل ملاقات می‌روند، آنتونیا، با هنرپیشگی سوفیا لورن، که خود از طرفداران فاشیسم است، در خانه می‌ماند و به‌طور اتفاقی با یکی از همسایه‌های خود که ضدفاشیست است ارتباطی صمیمانه برقرار می‌کند و این زمینه‌ای می‌شود برای تجربه‌ی احساساتی مثل عشق که پیش‌تر هیچ‌کدام هرگز تجربه‌شان نکرده بودند. این فیلم رژیم فاشیست ایتالیا در آن زمان را از نظرگاهی تازه مورد انتقاد قرار می‌دهد.

سخن پایانی

ایتالیا یکی از قوی‌ترین سینماهای جهان را دارد و بسیاری از کارگردانان، فیلمنامه‌نویسان، آهنگسازان و سایر عواملی که در ساخت فیلم‌های این سینما سهیم هستند آوازه‌ی جهانی دارند. اگر تصمیم بگیرید یک دوره‌ی زمانی – مثلاً یک ماه – را به‌ دیدن بهترین فیلم‌های ایتالیایی اختصاص دهید، آن‌قدر گزینه پیش روی دارید که هیچ فیلم تکراری یا حتی مشابهی نبینید. جز موارد بالا، فیلم‌های زندگی شیرین، طلاق به سبک ایتالیایی، روشنایی‌های واریته، وسواس، ولگردها و پرنده‌های بزرگ و پرنده‌های کوچک از جمله دیگر فیلم‌های خوب سینمای ایتالیا هستند که دیدن‌شان خالی از لطف نخواهد بود.

بیشتر بخوانید: بهترین فیلم‌های تاریخ سینمای آلمان