فرونشست در تهران : غول خفته‌ای که زیرکانه در حال بلعیدن پایتخت است

سالانه بیش از ۱۸ تا ۲۵ سانتی‌متر فرونشست زمین در اطراف تهران اتفاق می‌افتد. این خبر را به تازگی مدیر امور حفاظت از منابع طبیعی شرکت آب منطقه‌ای تهران اعلام کرده است. این رویه می‌تواند زیرساخت‌هایی همچون راه آهن، آزادراه تهران-قم، خطوط انتقال گاز و آب را با خطر تخریب مواجه کند. جالب است بدانید در حالی که اتحادیه اروپا تنها ۴ میلیمتر نشست زمین در سال را شرایطی بحرانی می‌داند اما ایران در این زمینه رکورد شکنی کرده است.

مطالعات سازمان زمین شناسی ایران نشان می‌دهد که برخی نقاط اطراف تهران سالیانه ۲۵ سانتی‌متر فرونشست دارد. این در حالی است که این فرونشست در تمام نقاط اطراف تهران یکدست نیست. بر اساس همین مطالعات، فرونشست زمین در حاشیه جنوب غرب تهران طی ۱۰ سال گذشته تقریباً دو تا سه برابر شده است. سال گذشته نیز رئیس سازمان نقشه‌برداری گفته بود ۴۴ محدوده پرخطر به لحاظ میزان فرونشست زمین در ایران شناسایی شده است.

استان‌های تهران و اصفهان از جمله حادترین محدوده‌های کشور از نظر میزان فرونشست زمین هستند و پس از آنها کلانشهرهایی چون کرج، مشهد، شیراز و کرمان نیز با فرونشست زمین به صورت جدی مواجه هستند. علاوه‌بر این خطر فرونشست زمین در فرودگاه‌های مهرآباد و امام خمینی نیز کاملاً جدی است.

فعلان محیط زیست، نشست زمین را بالاترین تهدید زیست محیطی می‌دانند. فرونشست زمین به بمب ساعتی بی‌صدا تشبیه شده که علاوه‌بر ایجاد گودال‌های بزرگ، می‌تواند موجب تغییر سازه‌ها شود و مقاومت آنها در برابر زلزله را کاهش دهد. خوب است بدانید بدانید فرونشست، شکاف‌های عمیق ایجاد می‌کند و سبب بروز اختلال در آبیاری دشت‌ها می‌شود. رویه‌ای که بیابان‌زایی در کشور را تسریع می‌کند. نکته قابل تامل دیگر این است که میانگین افت سطح سفره‌های زیرزمینی زیر یک متر است اما این رقم در برخی مناطق به ۳ تا ۴ متر نیز می‌رسد.

یکی از علل فرونشست زمین در ایران استخراج بیش از حد آب‌های زیرزمینی است. موضوع مهم دیگر ساخت‌ و سازهای بی‌رویه و  غیراستاندارد است. کارشناسان زمین‌ شناسی هشدار داده‌اند که اگر منابع آبی مدیریت نشود، استان‌های گیلان و مازندران نیز در آینده نه چندان دور با این پدیده خطرناک زیست محیطی دست به گریبان خواهند شد و زمین و خاک کشور دچار مرگ تدریجی خواهد شد.

بیشتر بخوانید: مزرعه‌های عمودی تحولی شگرف در صنعت کشاورزی