علی‌اکبر صالحی | مشکل گشای همیشگی برجام

روز دوازدهم آذر ماه سال جاری، نمایندگان مجلس شورای اسلامی طرحی را تصویب کردند که این تصمیم، واکنش منفی گسترده‌ای را در سطح جهانی به همراه داشت. بر این اساس دولت موظف شد تا در صورت لغو نشدن تحریم‌ها، اجرای پروتکل الحاقی را از پنجم اسفند ماه متوقف کند. عدم اجرای پروتکل الحاقی با عنوان یکی از مهم‌ترین اجزای برجام، از نگاه کشورهای غربی به معنای نقض توافق و عدم شفافیت در اجرای برنامه هسته‌‍‌ای ایران است. با این مصوبه، احتمال شکل‌گیری یک اجماع جهانی دیگر علیه ایران حتی با حضور کشورهای روسیه و چین بسیار زیاد بود.

در شرایطی که دولت روحانی در یک مخمصه بزرگ گیر کرده بود، گره این مشکل به دست فرد نام آشنای انرژی هسته‌ای ایران یعنی علی‌اکبر صالحی باز شد. علی‌اکبر صالحی، رییس سازمان انرژی اتمی در تفاهمی با رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، ابتکاری برای برون رفت از این بحران ارائه داد. بر اساس ابتکار صالحی، ایران به مدت سه ماه اطلاعات برخی فعالیت‌ها را ضبط می‌کند و نزد خود نگه می‌دارد. اگر در طول این سه ماه تحریم‌های ایران برداشته شدند، ایران متعهد است این اطلاعات را به آژانس ارائه کند، در غیر این صورت این حق را دارد که اطلاعات را پاک ‌کند. این اطلاعات در واقع همان‌هایی هستند که پیشتر در قالب پروتکل اجرایی، در اختیار آژانس قرار می‌گرفت اما حالا با ابتکار، هم اجرای پروتکل الحاقی متوقف می‌شود و هم به موازات آن نظر آژانس تامین می‌شود.

محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان تفاهم با آژانس را یک موفقیت بی‌نظیر دیپلماتیک دانسته که با شجاعت و توانمندی صالحی اتفاق افتاده است. البته این اولین بار نیست که ابتکار علی‌اکبر صالحی، بن‌بست مذاکرات هسته‌ای را می‌شکند. جالب است بدانید سال ۱۳۹۴ درست زمانی که مذاکرات برجام به دلیل برخورد با موانعی کند شده بود، پیوستن صالحی به تیم مذاکره کننده، گره را گشود و مشکل را حل کرد.

به گفته بن رودز، دستیار ارشد باراک اوباما رئیس جمهور اسبق آمریکا، رابطه ظریف و کری از یک سو و صالحی و مونیز از سوی دیگر برجام را به سرانجام رساند. جان کری نیز در همین رابطه گفته که ورود صالحی و مونیز بود که به مذاکرت سرعت بخشید زیرا هر دوی آنها فنی بودند و زبان یکدیگر را متوجه می‌شدند. به گفته وزیر خارجه وقت آمریکا، این موضوع باعث شد تا او و ظریف تمرکز بیشتری روی توافقات سیاسی داشته باشند. با وجود این اتفاقات، در هر دو مقطع علی‌اکبر صالحی در هر دو مقطع با هجمه مخالفان برجام در داخل کشور رو‌به‌رو شد؛ بار اول تهدید به قتل شد و حالا هم نمایندگان مجلس شورای اسلامی از او شکایت کرده‌‌اند.

همچنین بخوانید: مجلس به‌‎دنبال لغو پروتکل الحاقی