ظهور موج جدید گنج ‌یابی و گنج‌ یابانی که در پی شکار میراث ملی هستند

احتمالا فقط در قصه‌ها و افسانه‌ها و فیلم‌ها، قصه زندگی آدم‌هایی را شنیده یا دیده باشید که در جست‌وجوی دفینه و گنج هستند.  کسانی که تمام ذهنشان معطوف به خاک و آن چه که در دل دارد، است و تصور می‌کنند خوشبختی‌شان را در داخل آن نهفته است.

کافی است در این روزهای اخیر کلمه گنج یا دفینه را در اینستاگرام خود جست‌وجو کنید تا با تعدا زیادی از صفحه‌هایی مواجه شوید که یا در حال آموزش گنج یابی هستند و یا در حال خرید و فروش ابزار‌های مخصوص این کار می‌باشند. صفحاتی که در نگاه اول بیشتر شبیه به یک شوخی هستند اما وقتی به تعداد دنبال کنندگان آنها نگاهی بیندازیم متوجه خواهیم شد که ماجرا کاملا جدی است و عده‌ای در عالم واقعیت با راهنمایی صاحبان این صفحات سر به کوه و بیابان می‌گذارند تا شاید بتوانند ثروتی برای خود به هم بزنند. ثروتی که در عالم قصه‌ها و داستان‌ها بر سر به دست آوردنش رقابت بود، اما اکنون به فضایی مشارکتی تبدیل شده که بیش از پیش آن را شک برانگیز کرده است. تمامی این اتفاقات خبر از ظهور موج جدید گنج یابی در کشور می‌دهند و جای تردید اینجاست که آیا اصلا گنجی وجود دارد؟

جوغن، شتر، فیل، رخ و انسان‌ خوابیده به پهلو ار علامت‌هایی است که به گفته آموزش دهندگان نشان از موقعیت گنج دارد. علامت‌هایی که هر چند باستان شناسان آن را غیر علمی و ساده‌لوحانه می‌دانند، اما مشتریانی دارد که حاضرند با پرداخت هزینه‌های هنگفتی سراغ گنج و دفینه بروند. هزینه‌هایی که صرف آموزش گنج یابی و خرید ابزار آلات مخصوص حفاری می‌شود.

حالا حفاری‌ها به وضوح در جریان هستند و همه روزه افراد بیشتری را به خود جذب می‌کند. از کلاهبرداری‌های احتمالی علیه این افراد اگر بگذریم، تخریب محوطه‌های باستانی کشور از آسیب‌های جبران ناپذیر این گونه اقدامات نابخردانه است. تخریبی که ناشی از ورود افراد غیر متخصص به این حوزه بوده و اغلب با انگیزه‌های اقتصادی در آمیخته است.

اشنویه در استان آذربایجان غربی که بهشت باستان شناسی ایران معروف است، این روزها به جولانگاه حفاران و قاچاقچیانی تبدیل شده که با به دست آوردن اشیای باستانی و خروج غیر اصولی آن از خاک، تیشه بر ریشه فرهنگ باستانی کشور می‌زنند. نمونه دیگر این خسارات را می‌توان استفاده از مواد تخریب کننده برای انجام حفاری دانست.

همین چند روز قبل بود که پوآرو، یکی از حفاران معروف در فضای مجازی، کاروانی را به دنبال خود در اصفهان به راه انداخته بود تا گنج یابی را به آنها آموزش دهد. با جنجالی که به دنبال انتشار آزادانه این ویدیوها در فضای مجازی به پا شد، نیروی انتظامی و سازمان میراث فرهنگی به داستان پوآرو ورود کرد و نتیجه این شد که این شخص این روزها متواری است.

بر اساس ماده ۵۶۲ قانون مجازات اسلامی “هر گونه کاوش و حفاری به قصد به دست آوردن اموال تاریخی-فرهنگی ممنوع بوده و مرتکب به حبس از شش ماه تا سه سال و ضبط اشیای مکشوفه به نفع سازمان میراث فرهنگی کشور و آلات و ادوات حفاری به نفع دولت محکوم می‌شود”، اما حالا این قوانین ایرادی دراد که شاید از قدرت بازدارندگی آن کم می‌کند. ایراد این است که مجازات‌ها، مشوقان به گنج یابی را در بر نمی‌گیرد و تنها قانون شامل حال قاچاقچیان و حفاران می‌شود. حفارانی که بعضا خرده پا بوده و با تحریک این افراد آن هم در فضای مجازی به دنبال عتیقه‌جات و تخریب آثار باستانی و میراث ملی کشور هستند.

باید به نکته‌ای مثبت هم به وضوح اشاره کرد آن هم برگزاری پویش حفاظت از میراث فرهنگی است. این کمپین در اینستاگرام فعالیت خود را آغاز کرده و به مبارزه با صفحات گنج یابی و مشوقان گنج یابی می‌پردازد. حرکتی خودجوش که بیش از هر چیز نشان از عدم توجه کافی مدیران مربوطه به میراث اجدادی‌مان دارد.

بیشتر بخوانید: ۲۲ میلیارد دلار | بزرگترین مورد افشا شده در فساد مالی کشور