سندرم پیش از قاعدگی [Premenstrual syndrome] که با نام سندروم قبل از قاعدگی و نام مخفف PMS شناخته می‌شود، مشکلی است که نه همه‌ی خانم‌ها بلکه فقط درصدی از آن‌ها با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند. ادامه‌ی این نوشتار بر روی توضیح سندرم پیش از قاعدگی و همچنین علائم، علل، تشخیص و درمان آن تمرکز دارد.
سندرم پیش از قاعدگی چیست؟
سندرم پیش از قاعدگی یا سندرم پیشاقاعدگی به مجموعه‌ی حالاتی گفته می‌شود که خانم‌ها در روزهای قبلی از قاعدگی (۱۰ الی ۳ روز) تجربه می‌کنند. علائم سندرم پیش از قاعدگی و حالاتی که به‌واسطه‌ی آن در خانم‌ها بروز می‌کند ممکن است از هر فرد به فردی دیگر متفاوت باشند.
بر طبق آمارگیری‌هایی که در این زمینه انجام شده، گفته می‌شود تقریباً از هر ۴ زن ۳ زن علائم مربوط به سندرم پیش از قاعدگی را تجربه کرده است.
علائم سندرم پیش از قاعدگی
فهرست زیر شامل علائم فیزیکی و روانی سندرم پیش از قاعدگی است، اما ممکن است خانم‌ها همه‌ی این علائم را با هم تجربه نکنند و فقط بعضی از آن‌ها را در خود داشته باشند:
- اختلالات خواب
- افسردگی
- گریه بی دلیل
- تمرکز ضعیف
- اختلال در میل جنسی (معمولاً کاهش میل جنسی)
- درد مفاصل
- سردرد
- خستگی
- خشکی واژن
- یبوست یا اسهال
- نفخ
- آکنه
- حساسیت پستان‌ها
برخی از خانم‌ها افسردگی ناشی از سندرم پیشاقاعدگی را به‌حدی تجربه می‌کنند که به‌طور مستقیم زندگی‌شان مختل می‌شود. ضمناً به طور معمول، این علائم در طی ۴ روز از بین می‌روند، در غیر این صورت باید به پزشک زنان مراجعه شود.
علل سندرم پیشاقاعدگی
این که دقیقاً چه علتی برای سندرم پیش از قاعدگی وجود دارد مشخص نیست، اما یک سری علل و عوامل احتمالی توسط متخصصین مطرح شده‌اند از جمله:
۱- تغییرات چرخه‌ای هورمون‌ها
علائم این سندرم با تغییرات هورمون‌ها تغییر می‌کنند و بعد از یائسگی کاملاً از بین می‌روند.
۲- تغییرات شیمیایی در مغز
گفته می‌شود نوسانات سروتونین (یک انتقال‌دهنده‌ی عصبی در مغز) می‌تواند روی بروز PMS و علائم آن مؤثر باشد. ناکافی‌بودن میزان سروتونین می‌تواند موجب اختلالات خواب، خستگی و افسردگی در دوران پیشاقاعدگی شود.
۳- افسردگی
گفته می‌شود برخی از زنانی که سندرم پیش از قاعدگی را تجربه می‌کنند، به بیماری زمینه‌ایِ افسردگی دچار هستند.
تشخیص سندرم پیش از قاعدگی
هیچ معیار فیزیکی منحصربه‌فرد و هیچ آزمایش تخصصی‌ای برای تشخیص این سندرم وجود ندارد. آن‌چه که پزشک می‌تواند از آن برای تشخیص این سندرم استفاده کند علائم است. او علائمی که در بدن شما خود را نشان می‌دهند را بررسی می‌کند. از شما می‌پرسد که چند روز قبل از آغاز پریود این علائم را در بدن خود دیده‌اید و چند روز بعد از بین رفته‌اند. البته برخی شرایط بدنی ممکن است علائمی شبیه به این سندرم داشته باشند از جمله کم‌کاری تیروئید یا سندرم خستگی مزمن؛ اما این پزشک است که می‌تواند تشخیص دهد و حتی آزمایش بگیرد و ببینید علائم شما مربوط به این بیماری‌ها هستند یا مربوط به سندرم پیشاقاعدگی.
درمان سندرم قبل از قاعدگی
برای بسیاری از خانم‌هایی که به این سندرم دچار هستند، معمولاً تغییر در سبک زندگی بسیار مؤثر است و چندان نیازی به دارو نیست، اما درصدی از خانم‌ها برای آن که علائم این سندرم را تجربه نکنند به دارو نیاز دارند. موفقیت داروها نیز در تسکین علائم این بیماری در همه‌ی خانم‌ها یکسان نیست. برخی خانم‌ها واکنش خوبی به این داروها نشان می‌دهند و برخی نه.
از جمله داروهایی که پزشک برای درمان سندرم قبل از قاعدگی استفاده می‌کند می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
- مهارکننده‌های بازجذب سروتونین (شامل فلوکستین (پروزاک)، پاروکستین و سرترالین)
- ضد التهاب‌های غیراستروئیدی (شامل پروفن و ناپروکسن)
- داروهای ادرارآور (مانند اسپرینولاکتون) کمک
- قرص‌های ضدبارداری هورمونی
قرص‌های بازجذب سروتونین کمک می‌کنند که علائم روانی سندرم قبل از قاعدگی تسکین یابند. داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی برای تسکین دردهای جسمی هستند. داروهای مدر یا ادرارآور به دفع مایعات اضافی از کلیه‌ها کمک می‌کنند و داروهای ضدبارداری هورمونی نیز می‌توانند باعث توقف تخمک‌گذاری شوند.
سبک زندگی و درمان‌های خانگی
همان‌طور که گفته شد گاهی می‌توان با تغییر سبک زندگی به درمان سندرم قبل از قاعدگی کمک کرد. بهترین کارهایی که در این راستا می‌توان انجام داد به قرار زیر هستند:
- برای کاهش احساس نفخ، تعداد وعده‌های غذایی را افزایش و میزان غذا در هر وعده را کاهش دهید.
- از خوردن غذاهای شور اجتناب کنید.
- سعی کنید میوه و سبزی بیشتری در سبد غذایی روزانه قرار دهید.
- از مصرف نوشیدنی‌های دارای کافئین و الکل اجتناب کنید.
- کلسیم بدن را افزایش دهید. لبنیات در این راستا می‌توانند مفید باشند، اما اگر به هر دلیلی نمی‌توانید لبنیات بخورید از مکمل کلسیم استفاده کنید.
- ورزش‌های هوازی را به فعالیت‌های روزمره اضافه کنید. به‌عنوان مثال روزانه ۳۰ دقیقه پیاده‌روی یا دوچرخه‌سواری کنید.
- خواب کافی و با کیفیت داشته باشید.
- یوگا را حتماً امتحان کنید. برای کاهش استرس می‌توانید حساب ویژه‌ای روی یوگا داشته باشید.
- سعی کنید مکمل کلسیم، منیزیم، ویتامین ب ۶ و ویتامین ب ۱۲ مصرف کنید (البته با مشورت پزشک).
- گیاه پنج‌انگشت، گیاه زنجبیل و گیاه جینکو هم نشانه‌هایی از تأثیر مثبت روی علائم سندرم پیش از قاعدگی نشان داده‌اند.
سخن آخر
سندرم پیشا قاعدگی موردی نیست که برای همه‌ی خانم‌ها بروز کند، اما کم هم نیستند خانم‌هایی که درگیر این سندرم و علائم آن هستند. در نظر داشته باشید که این نوشتار فقط برای آگاهی شما از این سندرم است و برای هر اقدام در راستای درمان آن باید با پزشک مشورت کنید.
با آرزوی سلامتی برای شما.
بیشتر بخوانید: گریه بی دلیل نشانه چیست؟
منبع: mayoclinic
