گسترش بیماری کووید ۱۹ باعث شد بسیاری از انسان‌های جهان برای پیشگیری از سرایت این بیماری از ماسک استفاده کنند. ابتدا تحقیقات نشان از این داشتند که ماسک تنها می‌تواند انتقال بیماری از افراد مبتلا به افراد سالم را کاهش دهد و به‌همین‌علت سازمان جهانی بهداشت از اشخاص می‌خواست که تنها درصورت داشتن علائم بیماری از ماسک استفاده کنند. این درحالی‌ست که بعد از مدتی تحقیقات نشان دادند که استفاده از ماسک در کاهش احتمال ابتلای افراد سالم هم موثر است و بدین‌ترتیب تقریباً تمامی افراد جامعه، به‌حکم قانون یا تنها بنابه ملاحظات اخلاقی، مجبور به استفاده از ماسک شدند. تداوم کرونا موجب شد بسیاری کار و زندگی روزمره‌ی خود را از سر بگیرند و دوباره بیشتر مشاغل و رفت‌آمدها به‌صورتی محدودتر برپا شدند و از این رو حضور افراد در محیط‌های اجتماعی استفاده‌ی بیشتر از ماسک را در پی داشت. دراین‌بین بسیاری از افراد تصمیم گرفتند برای کاهش هزینه‌ها از ماسک‌های قابل شست‌وشو استفاده کنند و این‌جا بود که موضوع شستن ماسک به میان آمد.
واقعیت این است که ویروس کرونا بیش از هر راه دیگری از طریق دستگاه تنفسی وارد بدن افراد می‌شود و استفاده از یک ماسک آلوده فرصتی ایده‌آل برای ورود این ویروس به بدن‌مان فراهم می‌آورد، چرا که ماسک آلودگی را بدون هیچ واسطه‌ای درست مقابل دهان و بینی ما قرار می‌دهد و بعد از زدن ماسک آلوده ما تنها یک نفس با بیماری فاصله خواهیم داشت. بنابراین ضروری‌ست که همه‌ی ما از شیوه‌ی صحیح شستن ماسک آگاه باشیم.
آیا شستن ماسک صحیح است؟
برای پاسخ‌دادن به این پرسش باید ابتدا جنس و نوع ماسک موردنظر را مشخص کنیم، چرا که بعضی از ماسک‌ها قابل شست‌وشو و استفاده‌ی چندباره هستند و بعضی دیگر خیر.
ماسک‌های پارچه‌ای امکان شست‌وشو و استفاده‌ی مجدد را دارند، اما ماسک‌های پزشکی و N95 بعد از یک نوبت مصرف – شامل حدود هشت ساعت استفاده‌ی متوالی – غیرقابل‌استفاده می‌شوند و نمی‌توان آن‌ها را دوباره شست و استفاده کرد. علت این محدودیت این است که ماسک‌های پزشکی درصورتی‌که چنان شسته شوند که ویروس‌ها، به‌یژه کرونا، از آن برداشته شود، دچار منافذی می‌شوند که امکان ورود ویروس به دستگاه تنفسی را در استفاده‌های بعدی زیاد می‌کنند. البته ماسک‌های N95 گاهی با استفاده از مواد و تجهیزات خاص بیمارستانی امکان ضدعفونی‌شدن و استفاده‌ی مجدد را دارند، اما انجام این کار در منزل میسر نیست.
نحوه‌ی صحیح شستن ماسک در منزل
همان‌طور که اشاره کردیم می‌توان ماسک‌های پارچه‌ای را شست و از آن‌ها چندباره استفاده کرد. در ادامه به روش‌های صحیح شستن ماسک‌های پارچه‌ای می‌پردازیم.
۱- شستن ماسک با دست
برای شستن ماسک‌های پارچه‌ای با دست بهتر است ابتدا ظرفی مناسب را پر از آب و صابون کنید و اجازه دهید ماسک‌ها برای حدود ۱۰ تا ۳۰ دقیقه در ظرف باقی بمانند و بعد آن‌ها را با آب گرم به‌خوبی شست‌وشو دهید. بهترین روش برای خشک‌کردن ماسک‌ها استفاده از اتوی داغ است، اما چنان‌چه امکان استفاده از اتو را ندارید هرگز ماسک‌ها را در فضایی که امکان آلوده‌شدن‌شان وجود دارد قرار ندهید. درصورتی‌که امکان قراردادن ماسک شسته‌شده در معرض نور آفتاب وجود دارد حتماً این کار را انجام دهید، چرا که اشعه‌ی فرابنفش خورشید به نابودی میکروب‌ها کمک می‌کند.
برای شستن ماسک با دست همچنین می‌توانید آن‌ها را برای ۱ تا ۵ دقیقه در ظرفی حاوی آب و وایتکس قرار دهید و بعد آن‌ها را با آب گرم به‌دقت آب‌کشی کنید. نسبت آب و وایتکس برابر با یک قاشق چایخوری سفیدکننده یا وایتکس به ازای چهار لیوان آب است.
ماسک‌های پارچه‌ای را گذشته از این می‌توانید با جریان آب گرم و شوینده‌ای قوی برای حداقل ۴۰ ثانیه بشویید و از روش‌هایی که گفتیم برای خشک‌کردن‌شان استفاده کنید.
دقت داشته باشید که پیش از شروع کار برای شستن ماسک با دست حتماً دستان خود را با آب و صابون برای حداقل ۴۰ ثانیه بشویید و یا آن‌ها را با الکل ۷۰ درصد ضدعفونی کنید.
۲- شست‌وشوی ماسک با ماشین لباسشویی
برای شستن ماسک‌های پارچه‌ای با ماشین لباسشویی می‌توانید آن‌ها را همراه با سایر لباس‌ها در ماشین لباسشویی قرار دهید. نکته‌ی مهم در این بین این است که برای شست‌وشوی ماسک در این روش باید از گرم‌ترین درجه‌ی آب استفاده کنید و همچنین بهتر است از خشک‌کن ماشین لباسشویی برای خشک‌کردن ماسک‌ها بهره بگیرید.
۳- ضدعفونی‌کردن ماسک با جوشاندن در آب
برای ضدعفونی‌کردن ماسک‌های پارچه‌ای می‌توانید آن‌ها را برای حدود ۵ دقیقه در آب درحال‌جوشیدن قرار دهید و بعد با روش‌های ذکرشده خشک کنید.
چند نکته‌ی مهم در شست‌وشوی ماسک‌های پارچه‌ای
- همواره پس از شستن ماسک‌ها آن‌ها را با روش‌های صحیح و کارآمد خشک کنید و هرگز از ماسک خیس استفاده نکنید، چرا که ماسک خیس کارایی لازم را در پیشگیری از انتشار ویروس کرونا ندارد.
- گرم‌بودن آب در تمامی موارد اهمیت بسیاری دارد و آب سرد نمی‌تواند آن‌طور که باید ماسک‌ها را ضدعفونی کند.
- برای شستن ماسک تا جای امکان از شوینده‌های غلیظ و قوی استفاده کنید.
- بعد از هر بار استفاده ماسک‌ها را بشویید و بعد از خشک‌شدن در پلاستیک‌های زیپ‌دار تمیز نگهداری کنید.
- ماسک‌های پارچه‌ای هم بعد از مدتی بلااستفاده می‌شوند، البته با توجه به تنوع جنس، نمی‌توان عمر مفید دقیقی برای آن‌ها تعیین کرد، اما هر زمان که احساس کردید ماسک از حالت ابتدایی خارج شده یا درز یا پارگی‌ای در هر قسمت آن ایجاد شده دیگر از ماسک استفاده نکنید.
- استفاده بیش‌ازاندازه از سفیدکننده می‌تواند به بافت پارچه آسیب بزند و باعث نفوذ میکروب‌ها به دستگاه تنفسی شود، بنابراین همواره نسبت آب و وایتکس را رعایت کنید.
