توضیحات جامع و ارزشمند دکتر مینو محرز، در مورد بیماری کرونا

توضیحات جامع و ارزشمند دکتر مینو محرز متخصص بیماری‌های عفونی و رییس مرکز تحقیقات ایدز ایران در خصوص بیماری کرونا و راه‌های پیشگیری از ابتلا به ویروس کرونای جدید موسوم به کوید-۱۹ را با هم بشنویم.

ویروس کرونای جدید که به آن کوید-۱۹ می‌گویند، در ابتدا novel corona نام داشت؛ هفتمین ویروس از خانواده کرونا ویروس‌هاست که ۴ عضو اول آن محصول سرماخوردگی‌های معمولی و زکام بود که همیشه در دنیا وجود داشتند و هیچ وقت هم عالم‌گیر نشده بودند و یک همچین به اصطلاح تظاهراتی که این دو سه عضو اخیر داشتند را باقی نداشتند.

مرس و سارس دو گونه خطرناک، پیش از کوید-۱۹

در سال ۲۰۰۲ ویروس سارس از خانواده کرونا ویروس‌ها ظهور کرد که بیماری شدید ریوی ایجاد می‌کرد، مرگ‌ومیر حدود ۱۰ درصد داشت، خیلی سریع عالم‌گیر شد و خوشبختانه در عرض سه چهار ماه هم کنترل شد. در سال ۲۰۱۵ در عربستان، یکی دیگر از اعضای خانواده کرونا ویروس‌ها به نام مرس، خودش را نشان داد. این دو گونه اخیر، هم سارس و هم مرس در حقیقت از طریق خفاش به انسان انتقال پیدا کردند.

در مرس، خفاش به شتر و شتر به انسان منتقل کرده‌بود و پس از اینکه به بدن انسان، این ویروس‌ها وارد ‌می‌شوند؛ بعد از آن است که انتقال انسان به انسان به سرعت آغاز می‌شود. بیماری مرس حدود ۳۵ درصد مرگ‌ومیر داشت و آن هم بعد از چند وقتی کنترل شد و مشکلی نداشتیم تا سال ۲۰۱۹ که باز دوباره از چین سر و کله‌ی این ویروس جدید پیدا شد. باز هم معتقد بودند که از خفاش به انسان منتقل سرایت کرده و بعد سریع شیوع این بیماری در میان انسان‌ها شروع شده و فرد به فرد منتقل شده‌است.

فرق این گونه با بقیه ویروس‌ها در چیست؟

میزان مرگ‌ومیر آن خیلی پایین‌تر است، رقمی معادل ۲ درصد مبتلایان جانشان را از دست می‌دهند ولی قدرت انتقال آن و انتشار و بیماری زاییش خیلی بیشتر است یعنی مردم بیشتری را مبتلا می‌کند. در صورت رعایت نکردن اصول بهداشتی خیلی سریع از انسانی به انسان دیگر انتقال پیدا می‌کند و این از خصوصیات این گونه جدید است. یکی دیگر از خصوصیاتش که اعضای قبلی این خانواده نداشتند و به طور کل، ویروس‌ها نداشتند؛ این است که دوره نهفتگی طولانی دارد. از ۲ روز تا ۱۴ روز و حتی اخیرا می‌گویند ۲۱ روز می‌تواند دوره نهفتگی این ویروس باشد.

آیا در دوره نهفتگی ویروس خود را منتقل می‌کند؟

این فرضیه و تئوری هنوز به طور صد درصد ثابت نشده‌است. سازمان بهداشت جهانی (WHO) خیلی روی این مسئله به صورت صد درصدی تکیه نمی‌کند و از نظر علمی هم ثابت نشده که در دوران کمون یا نهفتگی آیا فرد می‌تواند بقیه را هم مبتلا کند یا خیر ولی الان در جاهایی که قرنطینه اعمال می‌کنند، زمان نهفتگی را در نظر می‌گیرند. آن فردی که مشکوک به ابتلا هست لااقل تا مدت زمان دو هفته قرنطینه می‌کنند.

این بیماری از شهر ووهان چین شروع شد و بعد به کشورهای دیگر انتقال پیدا کرد. درست همزمان با عید سال نوی چینی‌ها بود که خیلی به دیگر نقاط دنیا سفر می‌کردند؛ خیلی سریع در دیگر نقاط دنیا نظیر کانادا و بسیاری از کشورهای اروپایی و آمریکا هم خیلی زود منتشر شد. میزن مرگ‌ومیری که این کشورها داشتند خیلی پایین بوده و سعی در کنترل بیماری داشتند و تا میزان قابل توجهی هم موفق بودند. این کشورها از طریق رسانه‌ها اطلاع رسانی کردند و به مردم اعمالی را که برای پیشگیری از نظر بهداشت فردی لازم هست از همان مدارس شروع به آموزش دادن، کردند و به این طریق فرهنگ سازی هم برایشان شد که چگونه درست بشوییم و از اتیکت سرفه گفتند.

اتیکت سرفه چیست؟

اتیکت سرفه یعنی اگر می‌خواهیم سرفه کنیم، در زیر بغل خود سرفه کنیم نه در مقابل صورت دیگران و بعد هم یا یک دستمال به دست داشته باشید و داخل آن سرفه کنید و دستمال را پس از استفاده دور بیندازید؛ داخل سطل آغال در دار و در نهایت دستان خود را خوب بشویید. شستن دست هم که مهم‌ترین عامل پیشگیری از بیماری سارس و کنترل آن بود، در اینجا هم شدیدا به انجامش توصیه و تکیه می‌شود. هر چه بیشتر دست خود را بشوییم قبل از اینکه دست را به دهان ببریم و بخواهیم چیزی بخوریم یا دست خود را به چشممان بزنیم؛ حتما باید دستانمان را با آب و صابون بشوییم.

الان همه اکثر مردم در شهر که راه می‌رویم، می‎بینیم که ماسک زدند. ماسک زدن به تنهایی فایده ندارد اگر درست دست‌هایمان را نشوییم. مهم‌تراز ماسک زدن در شرایط فعلی دست شستن است. چون این ویروس در اثر عطسه و سرفه و سنگینی این ویروس به قطرک انتقال پیدا می‌کند، در هوا پخش نمی‌ماند که از هوا بگیریم. ویروس می‌آید و روی سطح و وسایلی که دور و بر بیمار وجود دارد می‌نشیند و در اثر عطسه یا سرفه حداکثر به فاصله ۱ تا ۱/۵ متر این ویروس به دور و بر پرتاب می‌شود.

بنابراین وسایلی که دور و بر بیمار هست آلوده شده‌است. من ندانسته به آنها دست می‌زنم؛ بعد قبل از آنکه دستم را هم بشویم با همان دست‌ها چیزی هم می‌خورم و دست آلوده‌ام را به ندانسته به دهانم یا حتی چشمانم می‌مالم. خب این عمل یعنی تماس باعث انتقال می‌شود نه اینکه ویروس مستقیما بیاید. مگر اینکه مستقیما به صورت یا چشمان آدم عطسه یا سرفه کنند.بنابراین باید به دست شستن خوب دقت کنیم.

چه جوری دست‌هایمان را بشوییم؟

با آب و صابون به مدت ۳۰ ثانیه دست‌هایمان را خوبی بشوییم یا اینکه آب و صابون در دسترس نداریم از  محلول‌های ضد عفونی کننده بر پایه الکل به مدت ۲۰ ثانیه حسابی دست‌هایمان را بمالیم؛ نه اینکه تا مقداری دست‌هایمان را آغشته کردیم سریع با روپوش یا پیراهنمان یا دستمال پاک کنیم و به راحتی از کنارش بگذریم. باید اجازه بدهیم حسابی خشک شود و ۲۰ ثانیه زمانی حداقلی برای انجام این فرآیند است. اگر دستتان را مرتب بشویید، سالم می‌مانید.

مردم همه نگرانند که بیرون از خانه چند روز این ویروس روی لباس باقی می‌ماند؟

ببینید از اپیدمی این بیماری ویروسی دو ماه و نیم بیشتر نگذشته‌است. خیلی چیزها هست که هنوز در مورد آن نمی‌دانیم. پس مطلبی که می‌دانیم، شستن دست و اتیکت سرفه است.

مساله مهم بعدی که متاسفانه ما ایرانیان به آن عادت داریم؛ دست دادن و روبوسی کردن است.

اصلا نباید به هیچ وجه این کار را بکنیم. نه روبوسی کنید با همدیگر و نه دست بدهید. حتی در ایام عید نوروز از انجام این کار اجتناب کنید، به این دلیل که این بیماری از این طریق به راحتی می‌تواند منتقل شود.

یکی از مهم‌ترین مسائلی که الان دیده‌ می‌شود و این خودش خیلی خیلی خطرناک است، اضطراب بیش از اندازه مردم است. می‌دانید که استرس و اضطراب باعث نقص سیستم ایمنی بدن انسان می‌شود چون در پی آن میزان سلول‌های به اصطلاح رهبر ارکستر ایمنی بدن را پایین می‌آورد و آدم راحت‌تر بیماری را می‌گیرد. در چنین مواقعی، اگر یک ویروس وارد بدن فرد شود، عملکرد شدیدتری خواهد داشت. پس خونسردی خود را حفظ کنید. با همین دستورات بهداشتی داده شده و رعایت آنها می‌توانید خودتان را حفظ کنید.

می‌گویند ویروس طبعش سرد و ذاتا سرما دوست است و گرمی بخورید اما بدانید ان مطالب به طور علمی ثابت نشده‌است!

بنابراین اگر می‌پرسید که مثلا دارچین بخوریم یا گرمی بخوریم، باید بگویم چنین مواردی اصلا به صورت علمی ثابت نشده‌است. بنابراین حتی در آلمان هم که فتوتراپی یا گیاه درمانی که در آنجا نسبت به سایر کشورهای دنیا این متند درمانی خیلی به مراتب بیشتر  طرفدار دارد و خیلی نزدیک به برخی روش‌های درمانی در ایران هست و از گیاهان خیلی برای درمان بیماران استفاده می‌کنند؛ آنها هم چنین چیزی را تایید نکردند. بنابراین دعوت به خوردن و نخوردن برخی چیزها وجود ندارد. شما دستت را قبل از اینکه به دهانت ببری یا به چشمانت بزنی خوب بشوی، به تبع آن سالم می‌مانی.

توصیه دیگر من به کسانی که مریض هستند این است که اگر یک فرد بیمار می‌شود هم خودش را باید در دجه اول سالم نگه دارد و هم نباید بیماریش را به اطرافیان منتقل کند. اگر بیمار هستید، تب دارید، سرفه می‌کنید؛ خواهش ما این است که حتما در خانه بمانید. اگر هم اجبار دارید بیرون بیاید و خرید کنید، از یک ماسک استفاده کنید و بعد هم اگر تب و سرفه دارید به مراکز درمانی و بیمارستان‌ها مراجعه کنید که از نظر کرونا مورد بررسی قرار بگیرید. در حال حاضر هم آنفولانزا در سطح شهر زیاد است و هم با کرونا مواجهیم. در نتیجه مواجه شدن با این ویروس‌های فصلی، برای درمان به مراکز درمانی مراجعه کنید. اگر هم تب و سرفه شدید دارید توصیه می‌کنیم به بیمارستان مراجعه کنید که در آنجا امکانات و دستورالعمل کار کردن را بهتر برای این گونه از بیماران می‌توانند اجرایی کنند.

آیا از این داروهای تقویت کننده سیستم ایمنی بخوریم؟

اینها دیگر همه مسائلی است که اگر شما اضطراب نداشته باشید، سیستم ایمنی بدنتان کامل هست و لازم نیست نگران باشید. حالا تقویت کننده سیستم ایمنی هم اگر در دسترس  دارید هم بخورید اما مسئله ثابت شده‌ای نیست. شما کاری که می‌کنید این است که خونسردی خود را حفظ کنید. هیچ چیزی بدتر از اضطراب، ترس و تصمیم‌ گیری‌های اشتباه در مواقع بحرانی نیست.

نتیجه گیری پایانی

پس قرار بر این شد دست ندهیم، دوشادوش هم با آرامش می‌رویم که کرونا را از خودمان دور کنیم و انشالله خیلی سریع بتوانیم مثل اتفاقی که برای بیماری سارس افتاد، بتوانیم بیماری کرونا را در کشورمان کنترل بکنیم.