بهترین بازیکنان تاریخ پرسپولیس – از دهه ۵۰ تا دهه ۷۰  [بخش اول]

در این نوشتار مروری خواهم داشت بر بهترین بازیکنان تاریخ پرسپولیس – کسانی که در حضور خود در این تیم، چه حضوری کوتاه و چه حضوری طولانی، توانستند عملکردی عالی داشته باشند و نام‌شان را در زمره‌ی بهترین بازیکنان تاریخ پرسپولیس قرار دهند.

بهترین بازیکنان تاریخ پرسپولیس دهه ۵۰

پرسپولیس در دهه‌ی ۵۰ خورشیدی همچون دهه‌های بعدی از بهترین تیم‌های ایران بود و بسیاری از بازیکنان برتر ایران تمایل به حضور در این تیم داشتند. از میان کسانی که در پرسپولیس حضور پیدا کردند و توانستند عملکردی عالی داشته باشند و کاری کنند که بتوان از آن‌ها با عنوان بهترین بازیکنان تاریخ پرسپولیس یاد کرد می‌توان از افراد زیر نام برد:

۱- علی پروین

علی پروین یکی از اسطوره‌های پرسپولیس است و هواداران پرسپولیس او را «سلطان» لقب داده‌اند. این هافبک هجومی خلاق، هم به‌عنوان بازیکن و هم به‌عنوان سرمربی افتخارات زیادی با پرسپولیس کسب کرده.

فوتبال علی پروین به طور رسمی از باشگاه کیان آغاز شد و با نمایش‌های خوبی که در این باشگاه داشت توانست به باشگاه پیکان بپیوندد، اما در سال ۱۳۴۹ بود که پروین بازی در پرسپولیس را آغاز کرد. دوران فوق‌العاده‌ی پروین در دهه‌ی ۵۰ با پرسپولیسِ متمول آن روزها هیچ‌زمان از تاریخ فوتبال ایران پاک نخواهد شد. پروین هافبک هجومی بود اما از قدرت گلزنی بسیار خوبی هم برخوردار بود، به‌گونه‌ای که توانست در ۳۴۰ بازی برای پرسپولیس ۱۵۷ گل به ثمر برساند که این آمار برای یک هافبک آماری فوق‌العاده است.

علی پروین البته پس از پایان دوران بازیکنی‌اش در مقام مربی سال‌ها در پرسپولیس حضور داشت و توانست اولین قهرمانی پرسپولیس در لیگ برتر – یعنی در دهه‌ی ۸۰ – را برای پرسپولیس به ارمغان بیاورد. پروین سال‌هاست که خود را بازنشسته کرده و در فعالیت‌های فوتبالی شرکت نمی‌کند.

۲- همایون بهزادی

همایون بهزادی ملقب به «سرطلایی» (به‌سبب قدرت سرزنی بسیار عالی) یکی دیگر از بهترین بازیکنان تاریخ پرسپولیس است. او پیش از پرسپولیس به مدت ۸ سال در دهه‌ی ۴۰ خورشیدی برای شاهین به میدان رفت و توانست در ۱۱۱ بازی ۴۵ گل برای این تیم به ثمر برساند؛ اما در سال ۴۷ بود که به پیکان پیوست و پس از مدتی کوتاه به جمع قرمزپوشان ملحق شد.

در آغاز حضورش در پرسپولیس مصدومیتی گریبان او را گرفت تا در همان سال اول پرسپولیس او را به صورت قرضی به پیکان بفرستد.  پس از حضوری کوتاه در پیکان، بهزادی باری دیگر به پرسپولیس پیوست و توانست ۶ سالِ خوب را در تیم قرمزهای پایتخت سر کند و ۲ بار نیز با پرسپولیس قهرمان لیگ ایران شود.

نکته‌ی جالبی که در ارتباط با همایون بهزادی وجود دارد این است که او توانسته در آن بازی مشهور پرسپولیس استقلال که با نتیجه‌ی ۶-۰ به پایان رسیده، هت تریک کند. همایون بهزادی، که زاده‌ی ۱۳۲۰ بود، در بهمن ماه سال ۱۳۹۴ درگذشت.

۳- صفر ایرانپاک

مهاجم مسجدسلیمانی دهه‌ی ۵۰ پرسپولیس یکی از ماندگارترین بازیکنان در تاریخ این باشگاه است. این مهاجم گلزن، سابقه‌ی آقای گلی جام تخت جمشید را نیز در کارنامه دارد. همچنین از او به‌عنوان بهترین گلزن دربی‌ها یاد می‌شود. ایرانپاک توانسته در ۱۲ دربی برای پرسپولیس ۷ گل به ثمر برساند.

جالب است بدانید که صفر ایرانپاک در ابتدای حضورش در پرسپولیس عمدتاً نیمکت‌نشین بود، یا حتی گاه نام او در میان لیست ۱۸ نفره نیز قرار نمی‌گرفت؛ اما یک محرومیت یک‌ساله برای حسین کلانی، مهاجم اصلی آن روزهای پرسپولیس، ایجاد شد و موقعیتی برای صفر ایرانپاک فراهم گردید تا بتواند توانایی‌های خود در امر گلزنی را به رخ بکشد. این‎گونه شد و ایرانپاک توانست در ۱۵ بازی در جام باشگاه‌های تهران ۱۴ گل به ثمر برساند و نشان دهد که می‌تواند تا سال‌ها قدرت خط حمله‌ی پرسپولیس را تضمین کند.

یک سال بعد با حضور دوباره‌ی حسین کلانی، مثلث آتشین حمله‌ی پرسپولیس شکل گرفت: کلانی، بهزادی و ایرانپاک – و همین پرسپولیس توانست قهرمان لیگ ایران شود و ایرانپاک به مقام آقای گلی برسد. ایرانپاک در سال ۱۳۸۷ در سوئد درگذشت.

۴- حسین کلانی

کلانی بازیکنی بود که در دهه‌ی ۴۰ نیز روزگار خوبی داشت. این مهاجم فوق‌العاده‌ پیش از آن که به پرسپولیس بپیوندد در شاهین توپ می‌زد و پس از منحل‌شدن باشگاه شاهین بود که به پیکان و سپس به پرسپولیس آمد. دوران حضور کلانی در پرسپولیس فوق‌العاده بود. او با پرسپولیس توانست دو بار آقای گلی را تجربه کند که البته یک بار آن مشترکاً با صفر ایرانپاک بود. کلانی البته در باشگاه‌های تهران و همچنین در جام ملت‌های آسیا ۱۹۷۲ نیز عنوان آقای گلی را کسب کرد.

گفتنی است که حسین کلانی – که در سال ۱۳۵۰ به همراه ایرانپاک و همایون بهزادی مثلثی آتشین را تشکیل داده بودند – به همراه ایرانپاک کفش طلای لیگ ایران را کسب کرد و به همراه علی پروین که آن سال بهترین فوتبالیست ایران شد توانستند افتخاری بزرگ برای پرسپولیس رقم بزنند.

ضمناً کلانی پس از ایرانپاک با ۶ گل دومین گلزن برتر تاریخ دربی‌ها به شمار می‌آید. در آخر آن که کلانی از بازیکنان تحصیل‌کرده‌ی تاریخ ایران است. او مدرک دکترای معماری از دانشگاه UCLA دارد.

۵- ابراهیم آشتیانی

ابراهیم آشتیانی یکی از مدافعان خوب پرسپولیس و تیم ملی ایران در دهه‌ی ۵۰ بود. او نیز ابتدا بازیکن شاهین بود و سپس با حضوری یک‌ساله در پرسپولیس به مدتی کوتاه به صورت قرضی به باشگاه پیکان پیوست. پس از آن باری دیگر در پرسپولیس حاضر شد و افتخارات تیمی زیادی با آن کسب. آشتیانی در سال ۱۳۹۶ درگذشت.

۶- محمود خوردبین

خوردبین نیز سال‌ها در پرسپولیس حضور داشت و توانست در ۱۷۰ بازی ۴۷ گل برای این تیم به ثمر برساند. خوردبین از آن بازیکنانی است که بعدها پس از اتمام دوران بازیکنی نیز در سمت‌های مختلف در باشگاه پرسپولیس فعالیت کردند.

۷ و ۸- رضا وطنخواه و بیوک وطنخواه

رضا و بیوک وطنخواه دو برادر پرسپولیسی دهه‌ی ۵۰ هستند. البته بیوک بزرگ‌تر از رضا ست و در دهه‌ی ۵۰ حتی به مقام سرمربی پرسپولیس نیز رسیده‌است. جالب آن که پرسپولیس در سال ۱۳۵۴ با مربی‌گری بیوک وطن خواه قهرمان لیگ ایران شد. رضا وطن خواه نیز ۱۲ سال در پرسپولیس حضور داشت و بازی‌های خوبی انجام داد.

۹- محراب شاهرخی

شاهرخی نیز ابتدا در شاهین توپ می‌زد و سپس به پرسپولیس آمد. این مدافع کناری ۵ سال در پرسپولیس حضور داشت و با این تیم قهرمانی در لیگ ایران را کسب کرد. شاهرخی نیز از آن بازیکنانی است که علاوه بر بازیکنی، توانستند به عنوان سرمربی نیز در پرسپولیس کار کنند. او در سال‌های ۱۳۵۶ تا ۱۳۶۰ سرمربی پرسپولیس بود. شاهرخی در سال ۱۳۷۱ درگذشت.

بهترین بازیکنان پرسپولیس در دهه ۶۰

پرسپولیس در دهه‌ی ۵۰ خصوصاً در زمان مربی‌گری آلن راجرز و با حضور بازیکنانی همچون ایرانپاک، کلانی، بهزادی، پروین و آشتیانی تیمی عالی و قدرت‌مند بود و کمتر تیمی یارای آن داشت که بتواند در برابر خط حمله‌ی آتشین این تیم مقاومت کند؛ اما پرسپولیس دهه‌ی ۶۰، خصوصاً نیمه‌ی دوم دهه‌ی ۶۰، نیز تیمی عالی بود. در این ده سال بازیکنان شاخص دیگری در پرسپولیس حضور داشتند که با شنیدن نام آن‌ها خیلی سریع نام پرسپولیس درخشانِ آن دوران در ذهن تداعی می‌گردد. یکی از این بازیکنان ناصر محمدخانی است. جز او، به‌عنوان یکی از بهترین مهاجمان تاریخ فوتبال ایران، چند بازیکن دیگر نیز از ستارگان پرسپولیس در این دهه اند که در ادامه به معرفی آن‌ها خواهم پرداخت:

۱۰- ناصر محمدخانی

ناصر محمدخانی اهل شهر ری است و فوتبال‌اش را نیز از همان شهر آغاز کرد، بعدها اما به راه آهن رفت و با نمایش خوبی که در این تیم داشت توانست در فصل بعد راهی بانک ملی شود. محمدخانی در بانک ملی استعدادهای خود را نشان داد و در اوایل دهه‌ی ۶۰ توانست عنوان آقای گلی باشگاه‌های تهران را از آنِ خود کند.

پس از بانک ملی بود که ناصر محمدخانی در سال ۶۱ به پرسپولیس آمد و دوران طلایی فوتبال خود را آغاز کرد. محمدخانی با گل‌های فراوانی که برای پرسپولیس و البته تیم ملی ایران زد توانست نام خود را در زمره‌ی زهردارترین مهاجمین تاریخ فوتبال ایران ثبت کند.

او در پرسپولیس بارها هت‌تریک کرد، بسیاری موقعیت‌ها که اصلاً کسی فکر نمی‌کرد گل شوند را گل کرد، از وسط زمین حریف دریبل زد و به حجازی گل زد. البته او حتی سابقه‌ی زدن ۳ گل در ۱۴ دقیقه را هم دارد!

او البته پس از بازی‌های درخشان در پرسپولیس مدتی در قطر توپ زد و البته حمید درخشان را هم با خود برد. پس از بازی در قطر ناصر باری دیگر به پرسپولیس بازگشت که البته با وجودی که آن زهر چند سال پیش را نداشت هنوز هم مهاجمی شش‌دانگ بود و می‌شد به او اعتماد کرد و البته علی پروین، سرمربی سال‌های پایانی دهه‌ی ۶۰ پرسپولیس، نیز این کار را کرد و او را به همراه فرشاد پیوس به عنوان مهاجمان پرسپولیس راهی میدان می‌کرد.

۱۱- فرشاد پیوس

فرشاد پیوس البته بخشی از بازی خود را در دهه‌ی ۷۰ انجام داده، اما می‌توان او را به عنوان یکی از بهترین بازیکنان تاریخ پرسپولیس در دهه‌ی ۶۰ معرفی کرد. انصافاً اگر شرایط فوتبال دهه‌ی ۶۰ ایران به‌مانند امروز بود و البته لیگ‌های فوتبال اروپا نیز شرایطی همچون شرایط این دهه و دهه‌ی پیشین داشتند پیوس و محمدخانی و درخشان و برخی دیگر می‌توانستند حضوری موفق در اروپا  داشته باشند. پیوس واقعاً مهاجمی عالی و فوق‌العاده بود. او رکوردی عالی در زمینه‌ی گلزنی دارد: ۲۲ گل در ۲۲ بازی!

پیوس متولد ۱۳۴۰ و از بهترین مهاجمان تاریخ فوتبال ایران است. هنوز که هنوز است، و باوجودی‌که نزدیک به ۳۰ سال از دوران فوتبال پیوس می‌گذرد، هیچ کس نتوانسته رکورد او در امر گلزنی در لیگ ایران را بشکند: ۲۱۲ گل. همچنین پیوس بهترین گلزن تاریخ باشگاه پرسپولیس نیز هست (با ۱۵۳ گل).

پیوس، که به نام فرشاد آقای گل نیز مشهور است، ابتدا برای راه‌آهن در لیگ ایران توپ می‌زد. بازی‌های خوب او در راه‌آهن و به‌ثمررساندن ۲۱ گل در ۲۸ بازی موجب شدند که این گلزن بالفطره راهی شاهین تهران شود. در مدت کوتاهی که در شاهین حضور داشت توانست در ۶ بازی ۵ گل برای این تیم به ثمر برساند و نشان دهد که برای آن که توپ را به تور دروازه‌ی حریف پیوند دهد نیازی به گذر زمان جهت سازگاری با تیم جدید ندارد.

پیوس اما دوران فوق‌العاده‌ی خود را سال بعد در نیرو هوایی ادامه داد و برای این تیم در ۲۴ بازی ۲۰ گل به ثمر رساند! با این آمار فوق العاده بود که فرشاد آقای گل در سال ۱۳۶۴ راهی پرسپولیس شد.

از سال ۶۴ تا ۶۷ که پیوس در پرسپولیس حضور داشت جمعاً ۶۹ بازی برای قرمزهای پایتخت انجام داد که توانست در این ۶۹ بازی ۶۰ گل به ثمر برساند و آماری فوق العاده و رؤیایی از خود بر جای بگذارد.

با این آمار عالی، پیوس پس از سه سال حضور در پرسپولیس راهی قطر شد و در آن جا، یعنی در تیم الاهلی قطر، نیز در مدتی کوتاه ۱۲ بازی انجام داد و ۹ گل به ثمر رساند. فرشاد پس از حضور کوتاه‌اش در قطر در سال ۶۸ باری دیگر به پرسپولیس پیوست و این بار تا پایان فوتبال‌اش در سال ۱۳۷۶ در پرسپولیس ماند. در طی این ۸ سال فرشاد ۱۴۲ بازی برای پرسپولیس انجام داد و توانست در این ۱۴۲ بازی ۹۳ گل به ثمر برساند.

واقعاً به‌جرأت می‌توان گفت که فوتبال ایران مهاجمی گل‌زن‌تر از فرشاد پیوس به خود ندیده است و احتمالاً حالاحالاها نیز کسی نتواند در فوتبال ایران به رکوردهای پیوس برسد.

جالب است بدانید که پیوس بیش‌ترین هت‌تریک را در تاریخ باشگاه پرسپولیس انجام داده است: ۱۳ هت تریک.

۱۲- حمید درخشان

در سال ۱۳۵۶ بود که یک هافبک حرفه‌ای، خلاق و تکنیکی به‌سبب درخششی که در تیم ملی جوانان داشت راهی پرسپولیس شد. از سال ۵۶ تا ۶۵ این هافبک پا به توپ در پرسپولیس بازی کرد و توانست در افتخارات ۵ سال اول پرسپولیس در دهه‌ی ۶۰ سهیم باشد.

درخشان، متولد ۱۳۳۷، در ۱۹ سالگی به یکی از مهره‌های سرمربی وقت پرسپولیس یعنی منصور امیرآصفی تبدیل شد. جالب است بدانید که امیرآصفی در آن روزگار مشهور بود که علاقه‌ای بسیار به استفاده از بازیکنان جوان دارد و شاید همین امر نیز یکی از دلایل روی‌خوش‌نشان‌دادن پرسپولیس به درخشانِ جوان آن روزها بود.

البته امیرآصفی با پرسپولیس خوب نتیجه نگرفت و پس از چند بازی اخراج شد، اما حتی با آمدن محراب شاهرخی و عوض‌شدن سرمربی پرسپولیس، درخشان باز هم بازی‌های درخشان خود را ادامه داد تا آن که در سال ۱۳۶۵ ایران را به مقصد قطر ترک کرد.

درخشان ۵ سال در قطر بازی کرد و در سال ۱۳۷۰ بود که باری دیگر به پرسپولیس بازگشت. حضور دوباره و کوتاه او در پرسپولیس همراه با قهرمانی در جام در جام آسیا بود و همین مسابقات بود که باری دیگر درخشان را راهی قطر کرد. پس از  یک سال حضور در السد قطر درخشان باری دیگر و این بار برای بار سوم به پرسپولیس بازگشت. بازگشت او در سال ۷۱ به پرسپولیس همراه بود با ۲ سال دیگر بازی در این تیم. سرانجام در سال ۱۳۷۳ بود که درخشان کفش‌های‌اش را آویخت و در همان سال سرمربی پرسپولیس شد.

۱۳- مرتضی فنونی‌زاده

نگاه ما به بهترین بازیکنان تاریخ پرسپولیس نباید صرفاً محدود به خط حمله و امر گلزنی باشد، بلکه باید به عقب‌تر و به خط دفاع نیز نگاهی داشته باشیم که اگر چنین کنیم به یک مدافع با صلابت در دهه‌ی ۶۰ برمی‌خوریم، مدافعی که در کنار پنجعلی در دهه‌ی ۶۰ خط دفاع مستحکمی برای پرسپولیس ایجاد کرده بودند: مرتضی فنونی‌زاده.

فنونی زاده از سال ۶۴ تا ۷۱ در پرسپولیس بازی کرد و در طول ۱۵۷ بازی خود برای این تیم بارها و بارها نشان داد که لیاقت پوشیدن لباس قرمزهای پایتخت را دارد. معمولاً مدافعان خوب یک تیم پس از چند سال بازی در آن تیم با تعصب‌شان شناخته می‌شوند و این قضیه برای فنونی‌زاده نیز صادق بود. او به‌شدت با تعصب بازی می‌کرد و جالب آن که نقل قولی از او وجود دارد که در دهه‌ی ۶۰ به ناصر محمدخانی گفته در دفاع هر کس که بخواهد از من رد بشود او را می‌زنم، حتی اگر پدرم باشد.

۱۴- کریم باوی

پرسپولیس در طول تاریخ خود مهاجمان بسیار عالی و زهرداری به خود دیده، از کلانی و ایرانپاک گرفته تا محمدخانی و پیوس؛ اما در این بین بازیکنی وجود دارد که حتی پیشنهاد مستقیم از شالکه آلمان و منچستریونایتد داشته و واقعاً لایق آن که در این تیم‌ها بازی کند نیز بوده: کریم باوی.

او از بهترین سرزن‌های تاریخ فوتبال ایران است. گفتنی است که باوی، متولد ۴۳ در آبادان، نزدیک به ۴ سال در جنگ ایران و عراق شرکت کرده. او البته در جنگ ایران و عراق چند ترکش دریافت کرد و مدتی تحت درمان، جهت درآوردن ترکش‌ها، قرار گرفت.

در سال ۱۳۶۳ باوی به شاهین تهران می‌پیوندد و دورانی عالی را در این تیم سپری می‌کند. او با کسب عنوان آقای گلی باشگاه‌های تهران در تیم شاهین توانست نظر شالکه آلمان  را نیز جلب کند که البته به دلایلی انتقال او به هیچ یک از این تیم‌ انجام نشد. بعدها باوی در تیم العربی قطر توانست به منچستریونایتد گل بزند و به‌سبب بازی خوبی که انجام داد از این تیم نیز پیشنهاد دریافت کرد که البته باز هم انتقال او انجام نشد.

سرانجام باوی در سال ۱۳۶۷ به پرسپولیس پیوست و تا سال ۱۳۷۲ در جمع سرخ‌پوشان حضور داشت. باوی در طی دوران بازی خود مهاجمی زهردار بود، اما مهم‌ترین خصیصه‌ی او قدرت سرزنی‌اش بود که از این لحاظ تنها همایون بهزادی، غلامحسین مظلومی و علی دایی را می‌توان در فوتبال ایران با او قیاس کرد.

باوی در دوران حضورش در پرسپولیس ۸۷ بار گل زد و توانست نام خود را در زمره‌ی بهترین بازیکنان تاریخ پرسپولیس قرار دهد. متأسفانه کریم باوی این روزها از لحاظ سلامتی روزهای خوبی را سپری نمی‌کند و در بیمارستان به‌سر می‌برد. با آرزوی سلامتی برای او.

۱۵- عباس کارگر

عباس کارگر از آن سرعتی‌های فوتبال ایران است.  در طول تاریخ فوتبال ایران کمتر بازیکنی پیدا شده که سرعت‌اش نزدیک به او باشد. جالب است بدانید که در طی دوران ۱۰ ساله‌ی حضور عباس کارگر در پرسپولیس القابی همچون عباس بی‌ترمز و عباس هوندا به او داده شده بود.

کارگر، متولد ۱۳۳۵، در سال ۵۸ فوتبال‌اش را در پرسپولیس آغاز کرد و تا سال ۱۳۶۸ در جمع سرخ‌پوشان پایتخت بود.

۱۶- محمد پنجعلی

محمد پنجعلی، متولد ۳۴، از جمله بازیکنانی است که سال‌های سال برای پرسپولیس بازی کردند. او از سال ۵۵ تا ۶۶ در پرسپولیس بود و پس از آن با حضوری دو ساله در قطر باری دیگر به پرسپولیس پیوست و این بار ۵ سال در پرسپولیس بود که کفش‌های‌اش را آویخت. پنجعلی از بهترین مدافعان تاریخ پرسپولیس است و البته سال‌ها نیز برای تیم ملی بازی کرده است.

۱۷- محمدرضا زادمهر

محمدرضا زادمهر در اواخر دهه‌ی ۵۰، در سال ۱۳۵۸، راهی تیم بزرگسالان پرسپولیس شد. او از جمله بازیکنانی است که کاملاً در پرسپولیس بازی کرده‌اند، حتی در رده‌ی باشگاه‌های جوانان. زادمهر تا سال ۱۳۶۹، زمانی که فوتبال‌اش را به پایان برد، در پرسپولیس بازی کرد و شهرت و محبوبیتی از آن خود نمود.

زادمهر به عنوان مهاجم بازی می‌کرد و از قدرت سرزنی خوبی برخوردار بود. گفتنی است که او دکترای دندانپزشکی دارد و از جمله ورزشکاران تحصیل‌کرده‌ی کشور به شمار می‌رود.

************

دهه‌ی ۶۰ پر است از بازیکنان فوق‌العاده و به‌یادماندنی برای پرسپولیس که البته نمی‌توان نام تمامی آن‌ها را در این فهرست آورد. اما جز افراد بالا، می‌توان از افراد زیر نیز به عنوان بهترین بازیکنان تاریخ پرسپولیس در دهه‌ی ۶۰ نام برد:

• ضیا عربشاهی (عربشاهی نیز از جمله بهترین بازیکنان تاریخ پرسپولیس است که نام او کاملاً با پرسپولیس عجین است. این هافبک ۱۰ سال برای پرسپولیس به میدان رفت که در این مدت ۱۷۳ بازی به او رسید.)
• وحید قلیچ (دروازه‌بان اول پرسپولیس در دهه‌ی ۶۰ وحید قلیچ بود. او بیشترین سابقه‌ی بازی در پرسپولیس به عنوان دروازه‌بان را دارد. قلیچ سال‌ها پس از بازیکنی‌اش در نقش مربی دروازه بان در پرسپولیس حضور پیدا کرد.)
• فریبرز مرادی (فریبرز مرادی نیز از آن بازیکنانی است که هم در رده‌ی جوانان و هم در بزرگسالان برای قرمزهای پاییخت به میدان رفته‌اند. مرادی در سال ۱۳۸۷ بر اثر برق گرفتگی درگذشت.)

ادامه در بخش دوم