شستن کامل و صحیح ظروف مستلزم استفاده از اسکاچ است. بدون اسکاچ ظروف آن‌طور که باید از باقیمانده‌ی مواد غذایی پاک نمی‌شوند و این می‌تواند باعث بروز بیماری‌های مختلفی شود. به‌همین‌علت تقریباً در تمامی خانه‌ها و درکل هر کجا که در آن غذا سرو می‌شود اسکاچ هم هست. اما خلاف باور معمول که چون اسکاچ در تماس مداوم با آب و کف است پس همیشه تمیز است، این ابزار خود به‌سرعت آلوده می‌شود و باید آن را مدام شست و تمیز نگاه داشت. از سویی اسکاچ‌ها انواع مختلفی دارند و گاه برای شستن ظروف مختلف با درجات آلودگی متفاوت باید از اسکاچ مناسب همان شرایط استفاده کرد. در این نوشتار به معرفی انواع اسکاچ ظرفشویی و روش‌های تمیزکردن اسکاچ ظرفشویی خواهیم پرداخت.
انواع اسکاچ ظرفشویی
همان‌طور که گفتیم اسکاچ‌ها یا اسکاج‌ها انواع مختلفی دارند و اگرچه بسیاری از آن‌ها پاسخ‌گوی نیازهای معمولی و روزمره هستند، برخی برای شست‌وشوی بعضی ظروف و آلودگی‌های نسبتاً بیشتر مناسب‌تر اند. رایج‌ترین انواع اسکاچ شامل موارد زیر اند:
۱- اسکاچ ساخته‌شده با مواد مصنوعی
این نوع اسکاچ یکی از رایج‌ترین انواع اسکاچ است. اسفنج مصنوعی به‌راحتی کف و آب بسیار زیادی را جذب می‌کند و در خود نگاه می‌دارد. اسفنج‌هایی که برای تولید اسکاچ استفاده می‌شوند خود انواع مختلفی دارند:
- اسنفج پلی‌استر: این نوع معمولاً نرم‌تر از سایر انواع اسفنج است و به‌طور سنتی در اسکاچ‌های دولایه رنگ زرد دارد. اسفنج‌های پلی‌استر در برابر انواع شوینده‌ها مقاوم هستند و درحال‌حاضر انواع ضدباکتری آن‌ها طراحی و به بازار عرضه شده‌اند. یکی از مزیت‌های قابل‌توجه اسفنج‌های پلی‌استر قابلیت ضدعفونی‌شدن سریع و آسان آن‌هاست. این نوع اسفنج تنها با جوشاندن در آب استریل عاری از باکتری‌ها و سایر میکروب‌های مضر می‌شود. این اسفنج‌ها برای شستن ظروفی مناسب‌تر اند که در برابر خط و خش مقاومت کمتری دارند.
- اسفنج پلی‌اورتان: اسنفج‌های پلی‌اورتان نسبت به اسفنج‌های پلی‌استر زبرتر و سخت‌تر هستند. اسفنج‌های پلی‌اورتان برای شستن ظروف مقاوم به خط‌وخش و همچنین ظروفی که آلودگی و چربی زیادی روی سطح‌شان قرار دارد استفاده می‌شوند.
- اسفنج سلولزی گیاهی: این نوع اسفنج از الیاف چوب ساخته می‌شوند و نسبتاً زبر هستند و معمولاً گران‌تر از سایر انواع اسفنج اند.
۲- اسکاچ سیلیکونی
این نوع اسکاچ همان‌طور که از نام‌اش پیداست از سیلیکون ساخته شده است. اسکاچ‌های سیلیکونی به‌راحتی انواع ظروف را بدون ایجاد خط‌وخش می‌شویند و دوام بیشتری نسبت به سایر انواع اسکاچ دارند. یکی از مزیت‌های این نوع اسکاچ دیرترآلوده‌شدن و تمیزکردن راحت‌ترشان درصورت آلوده‌شدن است. بعضی از انواع اسکاچ‌های سیلیکونی به‌شکل دستکش ظرفشویی طراحی شده‌اند و بدین‌ترتیب کاربر با پوشیدن‌شان به‌طور همزمان دستکش ظرفشوی و اسکاچ را در دست خواهد داشت. قیمت اسکاچ‌های سیلیکونی اغلب از سایر انواع اسکاچ بیشتر است.
۳- اسکاچ اسفنج دریایی
اسنفج دریایی نوعی حیوان دریایی ست که اگرچه معمولاً حرکت نمی‌کند و فاقد اعضای معمول حیوان‌های دیگر است، تغذیه، رشد و تولیدمثل می‌کند. تا پیش از اختراع پلی‌استر و پلی‌اورتان در حدود نیمه‌ی قرن بیستم میلادی عموماً از اسفنج‌های دریایی برای شستن سطوح مختلف استفاده می‌شد، اما درحال‌حاضر اسفنج‌های ساخته‌شده با این مواد کاربرد بیشتری دارند.
بسیاری از دوستداران محیط‌زیست بر این باور هستند که استفاده از اسنفج‌های دریایی برای محیط‌زیست مناسب‌تر است و به‌همین علت حاضر اند پول بیشتری برای خرید این نوع اسفنج بپردازند، ولو این‌که پاک‌کنندگی این نوع اسفنج کمتر از اسفنج‌های مصنوعی یا گیاهی باشد. این درحالی‌ست که صید بی‌رویه‌ی اسفنج‌های دریایی، که خود بخشی از اکوسیستم اقیانوس‌ها و دریاها و غذای حیواناتی مانند لاک‌پشت‌ها هستند، باعث ایجاد نگرانی‌های جدی درباره‌ی انقراض نسل بعضی از این اسفنج‌ها و لاک‌پشت‌ها شده است.
۴- اسکاچ‌های بافتنی
این نوع اسکاچ‌ها معمولاً با کاموا و میل قلاب‌بافی بافته می‌شوند و از مزایای آن‌ها می‌توان به دوام زیادشان اشاره کرد. درصورتی‌که از کامواهای گیاهی در بافت این نوع اسکاچ‌ها استفاده شود، می‌توان آن‌ها را از بهترین انواع اسکاچ برای محیط‌زیست به‌شمار آورد. یکی از معایب این نوع اسکاچ درزهای بسیار زیاد موجود در آن است که می‌توانند به‌سرعت آلودگی‌ها را در خود جمع کنند و درنتیجه دقت و مراقبت بیشتری برای پاکیزه‌نگاه‌داشتن این نوع اسکاچ مورد نیاز است.
روش‌های تمیزکردن انواع اسکاچ
آزمایش‌هایی که روی اسکاچ‌ها انجام شده نشان داده‌اند که میکروب‌های بسیار زیادی روی آن‌ها وجود دارند و این ضرورت توجه دائمی برای تمیزنگاه‌داشتن آن‌ها را می‌رساند. البته خلاف مطالب گسترده‌ی موجود در اینترنت اسکاچ آن‌قدرها هم آلوده نیست و بسیاری از میکروب‌های موجود در آن تهدیدی جدی برای سلامتی نیستند. بعضی از میکروب‌ها مانند اشریشیا و سالمونا که عمدتاً حاصل باقیمانده‌ی محصولات حیوانی مانند گوشت و تخم‌مرغ روی اسکاچ اند درصورت وجود روی آن می‌توانند به‌شدت خطرناک باشند و موجب بیماری‌های نسبتاً خطرناکی شوند. برای شستن انواع اسکاچ می‌توانید از روش‌های زیر استفاده کنید:
۱- جوشاندن اسکاچ
بعضی از انواع اسکاچ، مثلاً اسکاچ‌های پلی‌استر با جوشاندن در آب تاحد زیادی پاکیزه می‌شوند. البته باید توجه داشت که همه‌ی میکروب‌ها دربرابر دمای زیاد آسیب‌پذیر نیستند و ممکن است بعضی از میکروب‌های موجود روی سطح اسکاچ حتی بعد از جوشاندن هم فعال باقی بمانند. گذشته از این دقت داشته باشید که بهتر است از جوشاندن اسکاچ‌هایی که دارایی روکشی شامل ذرات فلزی هستند خودداری کنید. درصورتی‌که می‌خواهید با استفاده از این روش اسکاچ را ضدعفونی کنید اجازه دهید اسکاچ حداقل ۱۰ دقیقه در آب جوش روی حرارت باقی بماند.
۲- استفاده از سفیدکننده یا وایتکس
مقداری آب و وایتکس را به‌نسبت ۱ به ۹ در ظرفی مناسب بریزید و اسکاچ را در ظرف قرار دهید و اجازه دهید برای حداقل ۱۰ دقیقه در این محلول باقی بماند. دقت داشته باشید که محلول باید کاملاً سطح اسکاچ را بپوشاند و برای اطمینان بیشتر بهتر است با پوشیدن دستکش ظرفشویی خود آن را آغشته به محلول آب و وایتکس کنید. برای نتیجه‌ی مناسب‌تر بهتر است در طول این ۱۰ دقیقه یک یا دو بار آب و وایتکس جذب‌شده توسط اسکاچ را با دست خارج کنید و دوباره آن را در همان محلول قرار دهید. در انتها اسکاچ را با دقت آب بکشید و مطمئن شوید وایتکس در آن باقی نماند.
۳- استفاده از سرکه
برای ضدعفونی‌کردن انواع اسکاچ می‌توانید از سرکه هم استفاده کنید. برای استفاده از سرکه برای شستن اسکاچ دقیقاً مانند حالت قبل عمل کنید و تنها آب و سرکه را به نسبت مساوی داخل ظرف بریزید و مدت زمان باقیماندن اسکاچ در محلول را به چند ساعت افزایش دهید.
۴- استفاده از ماکروویو
ماکروویو یکی از بهترین ابزارها برای تمیزکردن انواع اسکاچ است. تحقیقات دانشمندان دانشگاه فلوریدا نشان داده‌اند که با قراردادن اسکاچ در ماکرووویو تقریباً ۹۹ درصد از میکروب‌های موجود در سطح آن غیرفعال می‌شوند. برای ضدعفونی‌کردن اسکاچ با ماکروویو باید ابتدا آن را کاملاً خیس کنید و در ظرف مناسب ماکروویو قرار دهید. در ظرف دیگری که مناسب ماکروویو است مقداری آب بریزید و سپس هر دو ظرف را در مرکز سینی ماکروویو در نزدیکی هم قراردهید. سپس ماکروویو را روشن کنید و بعد از ۱ تا ۲ دقیقه آن را خاموش کنید.
بهتر است پیش از بیرون‌آوردن اسکاچ از داخل ماکروویو اجازه دهید ۱۰ دقیقه در ماکروویو باقی بماند و خنک شود. نکته‌ی مهم در این بین است که مطمئن باشید اسکاچ به‌گونه‌ای هست که مقدار زیادی آب را جذب خود کند، چرا که در غیر این صورت اسکاچ خیلی زود در ماکروویو خشک می‌شود و این احتمال آتش‌سوزی را بالا میبرد. بهتر است اگر از خیس‌بودن اسکاچ اطمینان ندارید، بعد از یک دقیقه اسکاچ را بررسی کنید و از وجود آب کافی در منافذ آن مطمئن شوید. توجه داشته باشید که هرگز اسکاچ‌هایی که دارای روکشی از الیاف شامل انواع فلزات هستند را در ماکروویو قرار ندهید.
۵- استفاده از ماشین ظرفشویی
برای استفاده از ماشین ظرفشویی باید از برنامه‌ای استفاده کنید که ظروف را با بالاترین دمای ممکن و در طولانی‌ترین زمان ممکن می‌شوید. خوشبختانه ماشین ظرفشویی این امکان را دارد که اسکاچ را تا حد زیادی تمیز و ضدعفونی کند و برای پاکیزه‌کردن آن با این روش نیاز به صرف وقت، انرژی و مواد شوینده‌ی مضاعف نیست، چرا که می‌توانید اسکاچ را همراه با ظروف، ترجیحاً در بالاترین طبقه، قرار دهید و بشویید.
سخن پایانی
در این نوشتار به انواع اسکاچ و روش‌های تمیزکردن آن‌ها پرداختیم. اگرچه با استفاده از روش‌هایی که گفتیم می‌توان تا اندازه‌ای آلودگی‌های موجود روی سطح اسکاچ را از بین برد، بهتر است از مصرف طولانی‌مدت یک اسکاچ خودداری کرده و به‌طور منظم اسکاچ جدید را جایگزین اسکاچ قدیمی کنید.
همچنین بخوانید: روش‌های تمیز کردن سطح زیر قابلمه
