ارتباط چاقی و بیماری قلبی | آیا سلامت قلب افراد چاق در معرض خطر است؟

ارتباط چاقی و بیماری قلبی در سال‌های اخیر توسط بسیاری از ژورنال‌های علمی و متخصصین پزشکی مورد تأکید قرار گرفته‌است. ما می‌خواهیم در راستای همین تأکید ژورنال‌های علمی بر روی این موضوع، در ادامه‌ی این نوشتار به‌طور مفصل به بررسی وضعیت ارتباط چاقی و بیماری قلبی در خلال تحقیقاتی که در این زمینه انجام گرفته‌اند بپردازیم.

چاقی و بیماری قلبی با هم مرتبط هستند!

این‌که چاقی می‌تواند سلامت قلب را دچار مشکل کند، برای همه آشکار است و شواهد بسیاری نیز گویای این حقیقت هستند. به عنوان مثال در تحقیق جدیدی که در آوریل ۲۰۱۸ در مجله‌ی JAMA منتشر شد، این نتیجه حاصل آمد که احتمال ابتلای افراد بزرگ‌سال دارای اضافه‌وزنِ بین ۴۰ تا ۵۹ سال بین ۱۲ تا ۸۵ درصد بیشتر از افراد هم‌سن‌وسال خود با وزن نرمال در معرض مشکلات قلبی هستند. این پژوهش نتیجه‌ی دیگری داشت و آن این که متأسفانه افراد چاق عمر کوتاه‌تری دارند نسبت به افرادی که وزن‌شان نرمال است.

چاقی و بیماری قلبی از چند جهت به یکدیگر مرتبط هستند. یکی از آن‌ها این است که افزایش میزان چاقی در هر انسان احتمال گسترش دیگر فاکتورهای مرتبط با بیماری‌های قلبی را بیشتر می‌کند. علاوه بر این چاقی فرآیندی التهابی را در بدن ایجاد می‌کند که این فرآیند می‌تواند به سیستم قلبی آسیب رسانده و این امر خود سبب تغییرات در عضلات مرتبط به قلب می‌شود.

اثرات مضر اضافه وزن روی سلامت قلب

اضافه وزن یا چاقی به‌طور مشهودی احتمال گسترش فاکتورهای مرتبط با بیماری‌های قبلی را افزایش می‌دهد؛ این فاکتورها شامل فشار خون بالا، اختلالات کلسترول و دیابت نوع دو هستند.

دکتر نیکا گلبِرگ، متخصص قلب، رئیس قسمت پزشکی مرکز Joan H.Tisch، که مرکزی برای تحقیق در مورد سلامتی زنان در Medical  NYU Lamgone نیویورک است، در این خصوص می‌گوید اضافه وزن داشتن علاوه بر موارد ذکر شده ممکن است سبب ابتلا به سندرم متابولیک شود.

این بیماری – سندرم متابولیک – خود باعث می‌گردد ریسک افزایش عواملی مانند فشار خون بالا، پایین بودن سطح کلسترول خوب بدن، افزایش میزان تری‌گلیسیرید بدن، افزایش میزان قند خون، افزایش یابد. علاوه بر این اضافه وزن یا چاقی موجب افزایش ۳۵ اینچی (یا حتی بیشتر) دور کمر زنان و ۴۰ اینچی (یا حتی بیشتر) دور کمر مردان خواهد شد.

دکتر تریسی اتستیونس، متخصص قلب و عروق در در موسسه قلب سن لوک در کانزاس سیتی، نیز می‌گوید که افزایش فشار خون که توسط چاقی ایجاد شده سبب بدتر شدن اوضاع می‌شود، چرا که در اثر این عارضه پلاک‌های خون در عروق خونی آسیب می‌بینند و این امر احتمال پاره شدن عروق که در نهایت سبب سکته‌ی قلبی می‌شود را بیشتر می‌کند.

چاقی احتمال ابتلا به آپنه‌ی خواب را افزایش می‌دهد

آپنه‌ی خواب به خودی‌خود موضوعی ناخوشایند است چرا که سبب منقطع شدن خواب شبانه می‌شود؛ اما این عارضه علاوه بر این احتمال افزایش فشار خون، دیابت نوع دو و بیماری‌های قلبی را افزایش می‌دهد.

در واقع بر اساس تحقیقی که در فوریه‌ی سال ۲۰۱۸ در مجله‌ی سیستم متابولیک و اختلالات مرتبط با آن منتشر شد، این نکته آشکار شد که افرادی با آپنه‌ی خواب خفیف با احتمال بیشتری به سندرم متابولیک، فشار خون بالا، پیش‌دیابت و اختلالات کلسترول، به ویژه تری‌گلیسرید بالا مبتلا می‌شوند.

چاقی با التهاب پنهان همراه است

التهاب زیرپوستی به همراه دیگر ترشحات حاصل از آن احتمال افزایش تصلب شرایین و ایجاد پلاک در دیواره‌ی شرایین را بیشتر ‌می‌کند. دکتر استیونس در این مورد می‌گوید:

چاقی علاوه بر این موادی را در خون آزاد می‌کند که ممکن است باعث پارگی پلاک‌ها شود، عاملی که بدن را به سمت حمله‌ی قلبی می‌کشاند.

همچنین تحقیقات نشان می‌دهند که چاقی می‌تواند خطر انقباضات نامنظم دهلیز قلب را افزایش دهد. یعنی سبب افزایش ناگهانی ضربان قلب شود که در نهایت ممکن است به تشکیل لخته‌های خون، حرکت این لخته‌ها، عملکرد نادرست قلب و دیگر عوارض مربوط گردد. علاوه بر مشکلاتی که به آن‌ها اشاره کردیم دکتر گلبِرگ می‌گوید چاقی می‌تواند سبب بزرگ‌شدن قلب شود و چنین اتفاقی ناشی از درمان‌نشدن فشار خون بالاست.

هر گرم وزن اضافی، قلب را وادار به فعالیت بیشتر می‌کند

بله! هر گرم اضافه وزن در بدن فشاری مضاعف بر قلب وارد می‌آورد. این امر خصوصاً در مرحله‌ی آرام‌سازی در چرخه‌ی قلب که دیاستول نامیده می‌شود، مشهودتر است. دکتر گلبِرگ توضیح می‌دهد که از آن‌جا که قلب با خون بیشتری پر می‌شود، در طول زمان فرد با نارسایی قلب مواجه خواهد شد.

این‌ها تنها معیارهای مهم در این خصوص نیستند. زمانی که اضافه وزن تقسیم می‌شود، خطر حمله‌ی قلبی نیز افزایش می‌یابد. به‌عنوان مثال مقدار بیشتر چربی‌های شکم، چیزی که عموماً چاقی مرکزی یا چاقی شکمی نامیده می‌شود، با میزان بیشتر التهاب در ارتباط است.

دکتر گلبِرگ می‌گوید چربی اضافه در ناحیه‌ی شکم علاوه بر این باعث افزایش سطح تری‌گلیسیرید می‌شود که همین امر می‌تواند انقباض پلاک‌ها را به دنبال داشته باشد. به همین دلیل است که اندازه‌گیری دور کمر علاوه بر وزن کلی مهم است.

چگونه از قلب محافظت کنیم؟

گذشته از آن‌چه تا کنون گفتیم همه‌ی خبرها تا بدین حد نیز بد نیستند. اگر نگران چاقی و سلامت قلب خود هستید اما در عین حال اضافه وزن دارید، تنها با کاهش وزن می‌توانید خطر ابتلا به بیماری‍‌های قلبی را کاهش دهید. زمانی که افراد تنها حدود ۲.۵ گرم از وزن خود را کاهش می‌دهند، می‌توان شاهد بهبود در میزان افزایش فشار خون، کاهش قند خون،کاهش سطح کلسترول و دیگر عوامل مخرب بود. مسلماً تمامی این تغییرات برای بدن شما مفید خواهند بود.

در حقیقت، از دست دادن هر چه بیشتر وزن اضافی به شما کمک می‌کند تا از بیماری‌های قلبی جلوگیری کرده و علاوه بر آن در صورت ابتلا به یکی از مشکلات مرتبط با قلب از گسترش آن پیشگیری کنید. اگر چه احتمالاً برای پیشگیری ثانویه، یعنی پیشگیری از گسترش بیماری‌های قلبی‌ای که به آن‌ها مبتلا هستید، نیاز به مصرف دارو داشته باشید، در صورت کاهش وزن قادر خواهید بود داروی کمتری مصرف کنید و با کاهش چربی و سلامت قلب هر چه سریع‌تر از مصرف دارو بی‌نیاز شوید.

دکتر گلبِرگ تصدیق می‌کند که کاهش وزن فرآبند ساده‌ای نیست. بهترین روش برای کاهش وزن بهبود بخشیدن به رژیم غذایی و تمرینات منظم ورزشی با هدف کاهش نیم کیلوگرم در هفته است. به خاطر داشته باشید که در صورتی‌که شاخص توده‌ی بدنی شما از رنج نرمال بیش‌تر است، مراجعه به یک کارشناس پزشکی کاهش وزن بهتر از انجام فرایند کاهش وزن با عملکرد خودتان است.

اگر قصد دارید برنامه‌ی کاهش وزن را خود انجام دهید، رژیم غذایی‌ای را انتخاب کنید که سرشار از میوه‌ها و سبزیجات تازه، غلات کامل، لبنیات کم‌چرب، آجیل و حبوبات و روغن‌های پخت و پز سالم مانند روغن زیتون، روغم کنجد و … باشد. در جلسات تمرینی نیز ترکیبی از تمرینات ایروبیک و تمرینات قدرتی را انجام دهید تا هم توده‌ی عضلانی خود را افزایش داده و هم چربی‌های بدن خود را از بین ببرید.

شواهد نشان می‌دهند که این تغییرات می‌توانند سلامت قلب را بهبود بخشند. تحقیقی که در مجله‌ی Preventive Medicine در سال ۲۰۱۶ منتشر شد، نشان داد که افراد بالغی بین ۱۸ تا ۳۵ سال با شاخص توده‌ی بدنی بین ۲۵ تا ۴۰ که مطابق برنامه‌ کاهش وزن تمرین کردند، به‌طور میانگین بین ۸.۵ کیلوگرم وزن کم کردند. این در حالی بود که این افراد علاوه بر این فعالیت‌های بدنی خود را نیز افزایش داده  و سطح کلی کلسترول خون، فشار خون، سطح قند خون بهتری را پس از شش ماه تجربه کردند.

همچنین بخوانید: روش‌های افزایش سروتونین در بدن